Film Künyesi

Vizyon tarihi: 2014

Tür: Dram

Yapım: Türkiye

Süre: 196 dk

Imdb Puanı: 8.1

Oyuncular: Haluk Bilginer, Melisa Sözen, Demet Akbağ

Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan

Nuri Bilge Ceylan’ın hem senaristliğini hem yönetmenliğini üstlendiği Altın Palmiye ödüllü film, Aydın’ın tek başına yürüyüş yapmasıyla başlamaktadır. Yıllarca tiyatro oyunculuğu yaptıktan sonra babasından kalan oteli işletmek için Kapadokya’ya yerleşen Aydın, eşi Nihal ve kardeşi Necla ile yaşamaktadır. Kendileriyle ve birbirleriyle olan ilişkilerinde yaşadıkları çatışmalar, suçlamalar, pişmanlıklar ve hayal kırıklıkları bir iç hesaplaşma olarak ele alınacaktır.

‘‘Yazının devamı spoiler içermektedir.’’

Beş faktör kişilik kuramına göre kişilik, beş temel boyutta ele alınmaktadır. Bu boyutlar: nevrotiklik, dışa dönüklük, uyumluluk, deneyime açıklık ve öz disiplindir. Nevrotiklik boyutunda yüksek puan alanlar endişeli, duygusal, stresle ilişkili bozukluklara karşı savunmasız olma, sabırsız ve tepkisel davranma eğilimdedirler. Aydın, nevrotiklik düzeyi yüksek bir bireydir. Aydın’ın Nihal’in otelde habersiz bir şekilde toplantı düzenlediğini öğrenmesi, görmek istemediği kişiler ile karşılaşması, tartışma başlatması, Nihal’i suçlayan cümleler kurması ve öfkelenmesi buna örnek gösterilebilir.

Dışa dönüklük boyutunda düşük puan alanlar çekingen, sessiz, mesafeli, yalnızlığı seven ve edilgendir. Aydın, içedönük bir bireydir. Genellikle odasında yalnız bir şekilde vakit geçirmesi, tek başına yürüyüşe çıkması, Nihal, Necla ve çevresindeki kişilerle olan iletişiminin asgari düzeyde olması, herkesten kendini soyutladığı otele uzak konumdaki çalışma odası, evim, odam, kitaplarım neredeyse kendimi oralı hissederim söylemi buna örnek gösterilebilir.

Uyumluluk boyutunda düşük puan alanlar bencil, kibirli, inatçı, alaycı, iş birliğine yanaşmayan, acımasızdır. Aydın, uyumluluk düzeyi düşük bir bireydir. Necla ile yaşanan tartışmada Necla’nın hayatı boyunca sıkılmaya ve yalnız kalmaya mahkûm olduğunu, asalak gibi yaşamaya alışık olduğunu söylemesi, korkak ve tembel olduğunu dile getirmesi, kiracıların kirayı ödememesi üzerine sorunu çözmek için kiracılarla konuşmak yerine ev için icra işlemi başlatması, Levent Öğretmen ile yaşanan tartışmada Levent’i ahlaksız ve vicdansız olarak nitelendirmesi, Nihal’in Aydın’ı sahip olduğu erdemlerle insanı boğan ve ezen bir hava içerisinde olduğunu söylemesi buna örnek gösterilebilir.

Deneyime açıklık boyutunda yüksek puan alanlar yaratıcı, estetik, meraklı, hayal gücü zengin ve özgündür. Aydın, deneyime açıklık düzeyi yüksek bir bireydir. Eski bir tiyatro oyuncusu olması, tiyatro tarihi konusunda kitap hazırlığında olması, köşe yazıları yazması, çalışma odasında göze çarpan tablo ve posterler, konuşurken edebi alıntılar yapması, otelde kalan bir konuk olan Timur ile olan sohbeti buna örnek gösterilebilir.

Sorumluluk boyutunda düşük puan alanlar dağınık, amaçsız, ihmalkâr ve acelecidir. Aydın, sorumluluk düzeyi düşük bir bireydir. Necla’nın Aydın için sorumluluk almaktan kaçıyorsun söylemi, işlettiği otelde konuk sayısının az olması, otelin internet sitesinde yer alan tanımlayıcı özelliklerin otelde bulunmaması, kiracılarla ilgilenmek yerine yardımcısı Hidayet’i sorunların çözümü için görevlendirmesi ve kiracılar onunla görüşmek istediğinde görüşmeden kaçınması buna örnek gösterilebilir.

Psikanalize göre; kişinin nevrotik kaygıyla başa çıkabilmesi için ego, bazı savunma mekanizmaları geliştirmektedir. Yansıtma savunma mekanizması, kişinin bilinçaltı bir dürtüsünü, tutumunu ya da davranışını bir başkasına yansıtmasıdır. Aydın, Necla ile olan bir diyalogunda Necla’yı korkak olarak nitelendirmiştir ancak Nihal ile olan tartışmalarından sonra İstanbul’a gideceğine söz verdiği halde İstanbul’a gidememiştir.  İstanbul’un kendisine yabancı olduğunu, Nihal’den başka yakını olmadığı için yalnız kalacağını düşünmüştür. Değişim ve yalnızlık onu korkutmuştur. Korkak oluşunu kabullenmediği için bu özelliğini Necla’ya yansıttığı söylenebilir.

Yaşadığı olumsuzluklara rağmen genel olarak kendini iyi hisseden ve kim olduğu, ne yaptığı ile ilgili olumlu duygulara sahip olan birey, yüksek öz saygıya sahiptir ve kendini olumlu değerlendirir, zayıf yönlerini tespit ederek üstesinden gelmek için çaba gösterir. Nihal yardım kampanyası ile ilgilenmeye başlamadan önce boşluk içinde yüzdüğünü, Aydın’la cebelleşmek için bütün güzel huylarının değiştiğini, sert, kaba ve işkilli bir insana dönüştüğünü, kibirli bir eşle ömür tükettiğini ve gidecek bir yeri olmadığı için kalmayı tercih ettiğini ve bu tercihin de işine geldiğini ifade etmiştir. Buna göre Nihal’in düşük öz saygıya sahip olduğu söylenebilir.

Frankl’a göre yaşamın anlamını keşfetmek için üç yolumuz bulunmaktadır. Bunlar: iyilik yapmak ya da bir iş yaratmak, bir şey yaşamak veya birisine rastlamak ve kaçınılmaz acıya karşı bir tutum oluşturmaktır. Nihal, yardım kampanyası ile uğraşmaya başlayınca kendine ve bir şeyler yapabileceğine olan inancını yeniden kazanmıştır. Bu işlerin yaşamına anlam kattığını ve bu amacın gurur verici bir amaç olduğunu ifade etmiştir. Nihal, kendisinin de söylediği gibi kuru yaşamını iyilik yaparak ve bir iş yaratarak anlamlı bir hale getirmiştir.

Filme ilişkin izlenimlerim:

Aile ilişkileri çerçevesinde yapılan ahlaki sorgulamalar, varoluşçu kuramdan izler taşıyan diyaloglar ile anlam çabası, boğucu ikili ilişkilerin bireyi değiştirip dönüştürmesi gibi sorunsallar açısından zengin ve doyurucu bir film olarak karşımıza çıkmaktadır. Nuri Bilge Ceylan filmleri arasında en sevdiğim olarak nitelendirebileceğim bu filmin sizde de güzel bir yer edinmesi dileğiyle!

Özlem TEKİN

Psikolojik Danışman