Çocukların bütüncül gelişimi çevre tarafından etkilenen bir olgudur. Çevresiyle duyuları yardımıyla etkileşime geçip öğrenen çocuk, önce yakın çevresinden, daha sonra bulunduğu ortamlardaki diğer canlılardan doğrudan etkilenir. Erken çocukluk döneminde hayatı beş duyu organıyla tanımaya ve keşfetmeye başlayan çocuklar için ebeveynlerinden farklı özelliklere sahip olan evcil hayvanlar, her zaman ilgi uyandıran canlılardır. Evcil hayvan da bu çevrenin ve etkileşimin bir parçası olarak çocuğun gelişimini doğrudan ve pozitif yönde etkileyen faktördür. Peki evcil hayvanlar çocuklar üzerinde ne gibi etkilere sahipler?

Dil ve Konuşma Becerisi

Erken yaşlardan itibaren bir evcil hayvanla dostluk kuran çocuklar, hayvana sevgi göstermek veya basit komutlar vermek amacıyla onlarla iletişime geçer, bebekler bu yolla kendini konuşmaya motive etmiş olur. Bunu evcil hayvanla beraber vakit geçirip oyun oynarken pratik ederek konuşma becerilerini farkında olmadan geliştirirler.

Sosyal/Duygusal Gelişim

İnsanlar sosyal varlıklardır ve bağ kurmak için diğer canlılara ihtiyaç duyarlar. Bu durumda çevremizdeki hayvanlar sosyal ve duygusal birer destek konumuna geçebilirler. Evcil hayvan-çocuk ilişkisinde gösterdikleri sevgiye karşılık bulabilen çocuklar evcil hayvanlarla bağlanma ihtiyaçlarını karşılarlar ve aralarında bir bağlanma ilişkisi geliştirirler (Bryant, 1990).

Evcil hayvanlarıyla sıkı dostluk bağı kuran çocukların kurduğu sosyal ilişkilerin sağlıklı olduğu söylenebilir. Hayvan ve çocuk arasındaki bağ ne kadar güçlüyse ileriki zamanlarda kurulacak ilişkilerdeki olumlu etkiler o kadar fazla olacaktır. Bir araştırmaya göre, aynı sosyoekonomik düzeydeki çocuklardan evcil hayvana sahip olanların evcil hayvanı olmayanlara göre daha az saldırganlık eğilimi gösterdiği gözlemlenmiştir (Gökkaya, 2022). Bu çocukların saldırgan davranışlara daha az yönelmelerinin sebebi hayvan beslemenin çocuklardaki empati becerisini geliştirmesidir. Hayvanın bir canlı olduğunu, canı yanabileceğini, duyguları olduğunu erkenden kavrayan çocuklar buna göre hareket eder ve bu konuda daha fazla hassaslık gösterirler.

Evcil hayvanlarıyla temasta olan çocuklar oksitosin hormonu salgıladıkça rahatlar ve sakinleşir. Günlük hayatın stresi arasında çevresinde, ev ortamında ve ebeveynlerden çocuğa yansıtılan ve onun maruz kaldığı stresten doğal uzaklaşma yolu olarak hayvanların desteği alınabilir. Çeşitli öfke, hüzün ve stres anlarında hayvanlar çocuklara güvende oldukları hissini verip duygusal açıdan destek sağlayabilirler.

Evcil hayvanla büyüyen çocuklar sorumluluk becerisi gelişmiş bireyler olarak büyürler. Bu beceri için çocuklara hayvanların bakımı, beslenmesi, ihtiyaçları ve doğası hakkında, nasıl incitmeden sevilmesi konusunda ebeveynler birer model ve rehber olmalıdır. Mama/yem saatlerinin bilinip ona göre beslenmesi, köpeği yürüyüşe çıkartmak veya onunla oyun oynayıp oyun ihtiyacını karşılamak en basit örnekleri sayılabilir. Eğer hayvan, çocuk tarafından nesneleştirilerek sevilirse hayvanın incinmesi muhtemeldir. Ebeveynlerin hayvanlara bakış açısı, tutumu ve hisleri çocuğun da hayvana bakış açısını etkiler ve çocuğun ahlaki gelişimi üzerinde de büyük etkiye sahiptir. Bu yüzden çocuğa olabildiğince hayvan sevgisi aşılanmalı, zor durumda olan hayvanlara yardım edilip tehlikeli olanlardan çocuğu korumalı ve çocuğun herhangi bir evcil hayvanla bağ kurmasına fırsat verilmelidir. Çocuğunuza o gün balığın yemini vermek ve yem verildiğine dair oluşturduğunuz tabloda bir kutucuk işaretlemesini istemek şeklindeki küçük görevlerle bu sorumluluk duygusunun gelişmesi sağlanabilir.

Bilişsel Gelişim & Motor Gelişimi

Evcil hayvanlarla sıkça vakit geçiren çocuklar daha fazla uyarana maruz kalıp deneyim kazandıkları için bu çocukların problem çözme becerileri doğal olarak gelişmiş olur. Bununla birlikte evcil hayvanları ile özel bir dostluk içinde olan bu çocukların ileriki hayatlarında da aktif bireyler olmaları muhtemeldir. Köpeği yürüyüşe çıkartmak, onunla bahçede oynamak ve sürekli bir hareket içinde olup eğlenmek bunun başlangıcı olarak görülebilir. Evcil hayvanların hareketliliği çocukların ilgisini çektiğinden dolayı aynı şekilde onları da aktif olmaya teşvik eder.

Hayvanlarla çocukların arasında kurulan bu özel bağ, fark ettirmeden çocukların gelişimlerine büyük destek olur ve kısa zamanda çocuğunuz üzerindeki olumlu etkileri fark edebilir hale gelirsiniz.

Merve ŞAHİN

Psikolojik Danışman