Oyunun Yazarı: Jean-Claude CARRİERE

Çeviren: Esen ÖZMAN

Yöneten: Batuhan KOZANOĞLU

Oyuncular: Serenay İDUĞ, Sercan ŞEKERCİ

Oyun Süresi: 1 saat 11 dakika

Sahne Yeri: Reşat Nuri Tiyatrosu

Sezon: 2017-2018

Ellerinizle çizdiğiniz sınırları aşan, kendi koyduğunuz kuralları ihlal eden ve bütün bildiklerinizin yerle yeksan olmasına sebep olan biri hayatınıza dalıverse ne yapardınız? Ve bu kişi içinizdeki bazı korkularınızla, geçmişinizle yüzleşmenize sebep olursa?

Suzanne ve Jean-Jacques Ferrand ikilisinin üç gün süren aynı çatı altında birbirlerine yönelttikleri içsel sorularla kadın-erkek çatışmasını gözler önüne sererken, öte yandan insan denen varlığın kaçtıklarının günün birinde yerin altından filizlenebileceği mesajını da bizlere bu oyun veriyor. Peki bu mesaja cevabımız ne olacak?

-Yazı Spoiler İçermektedir-

Oyun bir sabah uykusundan yeni uyanmış adamın evine elinde valiziyle açık bırakılmış kapı aralığından bir kadının girmesiyle başlar. Hayatını belli bir düzen çerçevesinde idame ettiren Ferrand’ın gidecek evi olmayan Suzanne ile savaşı daha ilk dakikalarda başlamıştır. Ferrand kuralları olan, aşırı düzenli olma özelliği ile Freud’un anal döneminde fiksasyon yaşamış olduğunu ve anal kişilik özelliğine sahip olduğunu akıllara getirmektedir. Öyle ki bir kadının evinde birkaç saatliğine kalma ihtimali bile düzeninin bozulma korkusunu yaşatmaktadır.

Suzanne’nin evde bir defter bulması ile oyunun seyri değişir. Oyuna adını vermiş olan bu akıl defteri, Ferrand’ın cinsel birliktelik yaşadığı kadınların fotoğraflarını ve dış görünüşlerini detayları ile birlikte içermektedir. Hayatına giren kadınlar konusunda hafızasının zayıf olması sebebi ile böyle bir defter tuttuğunu ifade etmesi Ferrand’ın savunma mekanizmalarından ‘mantığa bürünme’ yöntemini kullandığını göstermektedir. Bu sebeple acınılacak yalnızlığı ile yüzleşmekten kaçması yine savunma mekanizmalarından ‘bastırma’ yöntemini kullanarak bir kanıt niteliğinde olması adına bu akıl defterine yazdığı, deftere yazmadığı aşık olduğu kadınları ‘inkar’ mekanizması kullanarak yok sayma eğiliminde olduğu apaçık ortadadır.

Ferrand karakterinin geçmişinde, özellikle ergenlik çağında özgüven eksikliği yaşayan birey olması Freud’a göre oral dönem fiksasyonu yaşamış olabileceğini akıllara getirmektedir. Dolayısıyla çocukluğunda derin iz bırakmış bu özgüven eksikliğinin olgunluk çağında cinsel birliktelik yoluyla tamamlamaya çalışması ve bu cinsel ilişkilerini kanıt olarak defterde toplaması, kendinde gördüğü eksikliği yok sayma çabasını ortaya koymaktadır. Arzularına ket vurmaması ve isteklerini hemen karşılama karşılamaya çalışması söz konusu karakterin idin egemenliğinde olduğunu göstermektedir.

Geçirilen vakit arttıkça Ferrand’ın tüm alışkanlıklarını bozduğu, düzenini yıkan bir kadın olan Suzanne ile kurduğu duygusal bağ kronikleşmiş yalnızlığına son verme ışığı yakmış olsa da, Suzanne için aynı cümleler geçerliliğini yitirmektedir. Aldığı evlilik teklifi karşısında evlilikten kaçtığı, düşüncesini bile ölüm gibi gören Suzanne’nin, Bowbly’nin bağlanma kuramından kaçıngan bağlanma geliştirmiş olabileceğini, karakterin hem bağlanamaması hem de başkasının kendisine bağlanmasına tahammül edememesi sebepleri ile kendini göstermektedir.

Suzanne’nin kendisi için söylediği ‘arkasında 30 işe yaramaz yıl bırakmış olduğu’ cümlesini Viktor Frankl’ın yaşamın koşullardan bağımsız olarak son nefese kadar keşfedilecek anlamlar sunduğu öğretisi ile ele alacak olursak söz konusu karakterin yaşamın amacına ulaşmamış olduğu sonucuna bizleri götürmektedir.

Oyuna İlişkin Kişisel İzlenimlerim

Başlarda akıcı şekilde geçerken sonlara doğru akışın yavaşlaması seyirciyi sıkabileceği durumunu oyunun olumsuz yönü olarak ele almaktayım. Oyunun bir sonuca bağlanmamış olması oyunu tipik sonlardan ayırdığını, oyun bitiminde gelişecek olayları seyircinin hayal gücüne bırakması dikkatimi çeken en önemli ve benim nezdimde olumlu bir unsurdur.

Ve son olarak geçmişte derinlerde yaşadığımız duyguların ilişkilerimize yansımasını oyunun çok güzel bir şekilde işlediği kanaatinde olmakta birlikte ilişkilerimizi gözden geçirme olanağı veren bu oyunu izlemenizi tavsiye ederim. Sevgiyle kalın…

                                                   Elif Altay     

                                                                                              Psikolojik Danışman