Film Künyesi

Vizyon Tarihi: 12 Şubat 1993

Tür: Komedi, Fantastik

Yapım: ABD

Süre: 101 dakika

Imdb Puanı: 8,0

Oyuncular: Bill Murray, Andie Macdowell

Yönetmen: Harold Ramis

             Phil Connors bir hava durumu sunucusudur. Punxsutawney adlı kasabada her sene geleneksel olarak Köstebek Günü kutlanmaktadır. Film, Phil Connors’ın bu kutlamayı sunmak için Punxsutawney’e gitmesi ile başına gelenleri konu almaktadır. Phil Connors, bu kasabada her gün Köstebek Günü’ne uyandığı bir döngüde sıkışıp kalmıştır.

Yazı spoiler içermektedir.

Phil Connors, bir televizyon kanalında hava durumunu sunan bir sunucudur. Her sene Punxsutawney’e Köstebek Gününü sunmak için gider. Buraya gitmekten memnun olmadığını ve bu kasabadan hiç hoşlanmadığını her seferinde dile getirir. Çünkü o kariyerinin zirvesindedir ve onun için burası küçük bir iştir. Başlangıçta Phil’in, çalışma arkadaşları ve iletişimde bulunduğu bütün kasaba halkı ile küçümser ve alaycı bir iletişimi göze çarpmaktadır. Phil’in kendisine yönelik algısı ve çevresine sergilediği tavır narsistik kişilik bozukluğunu akla getirmektedir. DSM-5 kriterlerine göre narsistik kişilik bozukluğunda kişi kendine yönelik abartılı bir önem göstermektedir, kendini üstün görmektedir, kendisine hayrandır, özel ve benzersiz olduğuna inanır, empati duygusu eksiktir ve kendi amacına ulaşmak için rahatlıkla başkalarından çıkarları doğrultusunda faydalanabilir. Kendilerine yönelik algıları ile dışarıdaki insanların onları nasıl gördükleri arasında tutarsızlık vardır. Phil’in kendini çok önemli birisi olarak değerlendirirken yanında çalışanların ona bu şekilde yaklaşmaması bunun göstergesidir.

Phil, hava koşullarından dolayı kaldığı otele geri döner ve geceyi orada geçirir. Sabah uyandığında radyoda bir gün önce olan 2 Şubat tarihli aynı radyo yayını vardır ve ardından aynı şarkı çalmaktadır. Phil bunun kayıt yayın olduğunu düşünür ancak odasından çıktığında 2 Şubat’ı baştan yaşadığını anlaması çok uzun sürmez. O gün “Köstebek Günü” dür ve çekim yerine gidene kadar bir gün önceki gün ne yaşadıysa aynı şeyleri yaşar. Kendisini bir o kadar önemli gören Phil böyle bir tekrarın içine düşmesine anlam veremez. Hayatın olağan akışını bozan anormal yaşantılar karşısında yaşanan şok hali beraberinde inkarı getirir. Phil’in inkar süreci uzun sürer çünkü sıkıntıyı tolere etmekte zorlanan bir yapıya sahiptir. Birbiri ardına gelen her gün 2 Şubat’a uyanan Phil’in narsistik yapısı bu olayı kendisine verilen bir hediye olarak yorumlar ve her şeyi rahatlıkla yapabileceğini düşünür. Bu noktada Phil’in yaptıkları ile Kohlberg’in ahlak gelişimine göre gelenek öncesi dönemin itaat ve ceza evresinde olduğu düşünülmektedir. Ceza yoksa her şeyi yapabileceğini düşünen Phil banka dahi soyar çünkü gün sonunda yaptıkları sıfırlanmaktadır. Sınırların olmadığı bir yerde benimsenen ahlaki değerler daha somut bir şekilde kendini göstermektedir. Ancak bir süre sonra Phil’e bu hediye ceza olarak gelmektedir. Yaptıklarından zevk alamaz hale gelir ve depresyon halinde kendini bulmaktadır. Phil’in, iştahsız olması, hareket etmede isteksizliği, aşırı uyku hali, değersiz hissetmesi ve her şeye yönelik ilgisini kaybetmiş olması ile depresyonda olduğu görülmektedir. Depresyonu ağırlaşır ve farklı intihar yolları ile bu döngüden kurtulmaya çalışır ancak her seferinde 2 Şubat’a gözlerini tekrar açar. En sonunda bütün bu süreçleri kabullenmekten başka çaresi olmadığını anlayan Phil, var olan sorunla neler yapabileceğine odaklanır ve iyi olma halini desteklemeye çalışır.

Kabullenme sürecinde Phil’in öznel iyi oluşunu desteklemesi pozitif psikolojide iyi oluşun ödonomik ve hedonik boyutları ile değerlendirilebilir. Ödonomik boyut psikolojik açıdan iyi olmayı ifade etmektedir. Ödonomik boyut ile, kendini kabul, insanlarla olumlu ilişkiler kurma, özerkliğini ortaya koyabilme, çevrede ustalaşma, yaşama anlam yükleyerek yaşam amaçlarına sahip olma ve potansiyellerini geliştirerek kişisel büyümesini sağlama gibi alanları ile bireyin öznel iyi oluşu güçlenebilir (Eryılmaz, 2014). Phil’in kabullenme süreci ile bahsedilen her alanda bir gelişim içerisinde olduğu ve her gelişimin onu daha da güçlendirdiği gözlenmektedir. Bir diğer boyut olan hedonik boyut ise yaşamdan alınan hazzı ifade ederken Phil’in bu boyutta da kendini iyi oluş açısından güçlendirirken yaptıklarından aldığı hazzın arttığı gözlenmektedir.

Adler’in yaşam doyumu ve anlamlı olmaya yönelik insanı değerlendirmesine göre her insan önemli olmayı amaçlar. Fakat kişinin bu önemli olma çabasının başkalarının yaşamlarına da katkı yapmak olduğunun anlaşılmaması durumunda insanların sürekli olarak aynı yanlışı tekrarlama içerisinde olabilecekleri vurgulamaktadır (Taş, 2011). Phil yaşadığı hayat içerisinden çevresini yok sayma, bireysel olarak önemli olma, sürekli şikâyet ve olumsuzluklara odaklanma halinden öznel iyi oluşunu destekleyerek gerçek mutluluğa ulaşmıştır. Bunu yapabildiği anda da kendini tekrarlayan bu yanlışlık kırılmaya uğrayabilmiş ve artık Phil 3 Şubat’a uyanabilmiştir.

Filme İlişkin İzlenimlerim

Film ile ilgili çarpıcı gelen kısım filmin senaristlerinin senaryoyu yazarken Kübler Ross’un yasın beş aşaması olan inkar, öfke, pazarlık, depresyon ve kabulden esinlenmeleri oldu. Phil’in aynı gün içinde takılıp kaldığında süreçlere yönelik verdiği tepkiler sırayla bu şekilde ilerler. İlk aynı güne uyandığı zamanlarda bu durumu inkar eder, sonraki günlerde hırçınlaşır öfke patlamaları yaşar çevresine zarar verir, sonrasında kendini tanrı olarak ilan eder kontrolü eline almaya çalışır, yönetir, kötü şeyler yaparak olan durumu cezalandırdığını düşünür. Bu andan kurtulamadığını anlayınca depresyona girer herhangi bir şey yapmaz ve farklı şekillerde intihar eder. En sonunda bu durumdan kaçamayacağını kabul eder ve sürece başka bakmaya ondan bir şeyler çıkarmaya çalışır. Phil, gerçekten kabule ulaştığında artık normal zamana dönmeyi başarır. Bu açıdan baktığımızda yaşamda takılıp kaldığımız anlardan dolayı zaman içerisinde kaybettiğimiz kendimize yönelik yas süreci göndermesi oldukça etkileyici geldi. Anda kalmak dileğiyle, iyi seyirler…

Fatma BATIK ŞİMŞEK

        Psikolojik Danışman