Film Künyesi

Vizyon tarihi: 2003

Tür: Dram

Yapım: İspanya

Süre: 109 dk

Imdb puanı: 7.5

Oyuncular: Laia Marull, Luis Tosar, Candela Pena

Yönetmen: Iciar Bollain

Iciar Bollain’in üçüncü uzun metrajı olan film, Pilar’ın bir gece yarısı eşyalarını hızlı bir şekilde toplaması ve oğlu Juan’ı uyandırıp kocası Antonio’yu terk etmesiyle başlamaktadır. Kız kardeşi Ana’nın desteği ile kendine yeni bir hayat kurmak için çaba gösteren Pilar’ın gelgitleri, Antonio’nun Pilar’a öfkesini kontrol edebileceğini göstermek için bir öfke kontrolü terapi grubuna katılması ve yaşadığı çıkmazlar, aile içi şiddet ekseninde ele alınmıştır.

‘’Yazı spoiler içermektedir.’’

Fiziksel şiddet, bedensel gücün ve üstünlüğün korkutma, sindirme ve yaptırım uygulama amacı ile kullanılmasıdır. Antonio’nun, Pilar’a uyguladığı fiziksel şiddet yüzünden Pilar’da kas yırtılmaları ve lif kopmaları meydana gelmiş, bir gözünde görme kaybı oluşmuş ve böbrekleri hasar görmüştür.

Psikolojik şiddet; duyguların ve duygusal ihtiyaçların, zorlamak, aşağılamak, öfke boşaltmak amacıyla karşı tarafa baskı uygulayabilmek için tutarlı bir şekilde sömürülmesi, bir yaptırım ve tehdit aracı olarak kullanılmasıdır. Antonio’nun Pilar’ın aklını kullanamadığını söylemesi, müzede rehberlik yapmasının saçma sapan bir şeyden ibaret olduğunu düşünmesi ve bu yüzden Pilar’ın kendini yetersiz hissetmesi, öğle yemeğinde kimlerle beraber olduğunu sorması, işe giderken daha özenli giyinmesi hakkında yorumlar yapması Pilar’ın psikolojik şiddet yaşadığına örnek gösterilebilir. Antonio, Pilar’a uyguladığı psikolojik şiddet ile Pilar’ın sosyal destek kaynaklarından uzak olmasını ve sadece kendisine bağımlı olmasını istemektedir.

Cinsel şiddet, onay almaksızın ya da onay inşa ederek bir kişinin cinsel bütünlüğüne yönelik teşebbüs ve tehdit içeren her türlü eylem, davranış ve müdahaledir. Pilar’ın iş görüşmesine giderken yeni bir elbise giymiş olmasını kıskanan Antonio, Pilar’ı çıplak bırakarak balkonda kilitli tutmuştur. Bu olaydan sonra Pilar’ın Antonio’ya tepki veremediği ve korktuğu için altına kaçırdığı görülmektedir. Antonio, Pilar’ın cinsel bütünlüğüne müdahale etmiş ve cinselliği bir ceza olarak kullanmıştır.

Fiziksel, psikolojik ve cinsel şiddete maruz kalan Pilar, travma sonrası stres bozukluğu belirtilerinden bazılarını göstermektedir. Antonio ile yaşananlar hakkında Ana ve annesi ile konuşmak istememekte ve soruları cevapsız bırakmaktadır. Annesi, Pilar’ı sakinleştirmek için omzuna dokunmak istediğinde Pilar, aşırı bir irkilme tepkisi göstermiş ve dokunmasını istememiştir. Travmaya bağlı iyileşme süreçlerinde en önemli adım, travma yaşanılan ortamdan uzaklaşma ile sağlanmaktadır. Pilar, iyileşmek için adım atıp evden ayrılma kararı alsa da Antonio, Pilar’ın bu kararını manipüle edip eve dönmesini sağlamıştır. Bu yüzden de stresle baş etmede sağlıklı yöntemleri kullanamadığı için kendilik algısı olumsuz etkilenmeye devam edecektir.

Şiddet uygulayan erkeklerde; düşük benlik saygısı, kıskançlık, kaybetme korkusu, güven duygusunda zayıflık, aşırı kontrol isteği, zayıf empati yeteneği, ani davranış değişikliği, aşırı tepki, alınganlık ve toplumsal cinsiyet rollerine uygun hareket etme gibi özellikler görüldüğü bilinmektedir. Antonio’nun, Pilar’ı işi için daha şık giyinmeye başladıkça kıskanması, işteyken ne yaptığını öğrenmek için ona mesaj atması ve cevap vermeyince kendi telefonunu parçalaması, Pilar’ın biriyle tanışacağını ve o kişiye ilgi duyabileceğini düşünmesi, Pilar ile konuşacak bir şeyinin olmadığını düşünmesi bu özelliklere sahip olduğunu göstermektedir.

Toplumsal cinsiyet rolleri, toplumsal ilişkiler içerisinde cinsiyete ilişkin yüklenen anlamlarla ilişkili bir yapıdır. Geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine göre kadın annedir, çocuğa bakım veren kişidir, güçsüz ve duygusaldır.  Pilar’ın iş için başka bir şehre taşınma fikri ve o şehirde Antonio’nun hemen iş bulamayacak olmasından dolayı evin geçimini sağlayacak kişinin Pilar olması Antonio için doğru değildir çünkü kadın çalışma hayatında pasif konumda olmalıdır. Ayrıca bu roller kadına vefakâr, fedakâr, özverili sıfatlarını atfeder, bu yüzden kadın kendisini bu sıfatların baskısı altında hissetmekte ve şiddet görse dahi evliliğini sürdürmesine yol açmaktadır. Pilar’ın evini terk etmesi bu rolle bağdaşmamaktadır ve annesinin bir kadın yalnızken asla daha iyi olamaz söylemi geleneksel toplumsal cinsiyet rolüne uygun bir tutumdur.

Pilar’ın Antonio’yu sevmediğini söylemesi ve evi terk edeceğinin kesinleşmesi üzerine Antonio, intihar girişiminde bulunmuştur. Pilar’ın suçluluk duygusu hissetmesini istemiş ve psikolojik şiddet uygulamaya devam etmiştir. Antonio, kendini mağdur konumunda göstererek olayların sorumluluğunu almaktan kaçınmaktadır.

Çok yönlü eylemli kişilik, bireyin yaşamında sorumluluk alması, kararları ile kararlarının sonuçlarını kontrol edebileceğine inanması ve ilerlemesine olanak vermeyen engelleri aşacağına olan inancıdır. Çok yönlü eylemli kişiliğin boyutlarından biri öz yeterliliktir. Öz yeterlilik, bireyin kendi davranışını kontrol edebilme potansiyeline sahip olması ve nasıl davranacağı ile ilgili kararları kendisi verebilmesidir.  Pilar’ın, şiddetle başa çıkma konusunda çabasında ısrarcı olmaması ve hayatında değişimi gerçekleştirebileceğine olan inancının zayıf olması öz yeterliliğinin düşük olduğunu göstermektedir. Pilar, Antonio’nun öfke kontrolü terapi grubuna katılmasının bir şeyleri değiştirmeyeceğini fark etmiştir. Kendini bulmak için evden ayrılması gerektiğinin farkına varmıştır.

Filme ilişkin kişisel izlenimlerim:

Film, toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında kadına sadece kadın olduğu için şiddet göstermenin normalleştirilmesi ve roller üzerine bir eleştiri olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadınların şiddet görmediği, öldürülmediği ve kendilerini bulabildikleri bir dünya dileğiyle.

Özlem TEKİN

Psikolojik Danışman