Kitabın İsmi  : Resimleriyle Çocuk – Resimleriyle Çocuğu Tanıma

Kitabın Yazarı  : Prof. Dr. Haluk YAVUZER

Kitabın Yayınevi  :  Remzi Yayınevi

Kitabın Sayfa Sayısı  : 180

Haluk YAVUZER’in kim olduğundan bahsederek yazıma başlamak istiyorum. Haluk hoca 1961-1965 yılları arasında İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Pedagoji Bölümünde okumuş, mezun olmuş aynı bölümde doktora yapmıştır. Doktora eğitiminden sonra Londra Üniversitesi’ nde Çocuk Psikolojisi ve Eğitimi ile Çocuk Suçluluğu konusunda incelemeler yapmıştır. Haluk Yavuzer, 1989 yılından itibaren faaliyete geçen ve anne-baba eğitimini amaçlayan Ana-Baba Okullarının kurucusudur.

Resimleriyle çocuk kitabının öncelikle çok beğendiğim sade, anlaşılır ve etkileyici dilinden bahsetmek istiyorum. Yazar herkesin okuması için uygun ve okuyan herkesin sevebileceği bir üslup kullanmıştır. Sadece üslup olarak değil içerik olarak da sevilecek ve dikkat çekecek bir konu seçmiştir. Tıpkı benim gibi herkesin zevk alarak okuyacağını düşündüğüm bu kitabın yazarı, “kitabını ele alırken, çocukla iletişim kurmadaki güçlükleri aşmak için bizlere yardımcı olmayı hedeflediğini” söylemektedir.  Bizlere çocukların çizdiği resimleri, çocuğun dış dünyayı algılayışını, düşünce biçimini, figür seçmede rol oynayan kültürel ve sosyal becerilerini değerlendirme açısından yorumlamayı öğretmektedir.

Yazar kitabı okurken hiç unutmamamız gereken bir durum olarak resmi salt hali ile ele almama uyarısını bize sıkça yapmaktadır.  Resimlere bakarak kitaptaki örnekler gibi birebir yorum yapmak hiç sağlıklı olmayacaktır. Zekâ, yaş, kişilik, çevre gibi birçok faktörün bu değerlendirme sürecine katılması gerektiğini hatırlatıyor. Prof. Dr. Haluk YAVUZER kitabı iki bölümde ele alıyor. Birinci bölümde; çocuk resimlerine kuramsal yaklaşımlardan söz ederken, ikinci bölümde; zekâ, kişilik ve yakın çevre özelliklerine göre çocuk resimlerinin değerlendirmesinden bahsetmektedir.

İlk bölümde; belli bir kas olgunluğuna erişen her çocuğun kâğıt üzerinde çizimlerde bulunmasının gelişimsel bir süreç olduğundan bahsedilmektedir. Buradan resmin yorumlanmasında gelişimsel süreçlerin ve yaşın önemini anlamaktayız.  Çocuğun çizim serüvenini incelerken beş ayrı dönemden bahsediyor ve bu dönemlerin her birinde rengin algısı, mekân şeması, figürlerdeki gelişim gibi temel özellikleri açıklıyor. Çocuğun genel kendini ifade ediş tarzını, yaşla beraber bu ifade ediş ve algılayıştaki temel farklılıkları göz önüne seren Haluk hocamız, resmin gizemli dünyasının kapılarını bize aralarken aynı zaman da sağlam bir temel de atmaktadır.

Beni çok heyecanlandıran ve çok büyük bir hassasiyetle okunması gerektiğini düşündüğüm bu kitabı sizlere anlatırken kitaptaki örneklerden biri üzerinden çocukların resimlerle kendini nasıl açtığını ve nasıl büyülü bir ifade kullandığını göstermek istiyorum. Resim 1 ve resim 2 de öğrencilere öğretmen çizmeleri söylendiğinde (bir öğretmen çiz tekniği), çizimlerdeki farklılıktan öğretmenleri ile olan ilişkisini nasıl da ortaya koydukları görülmektedir

Çocukların çizdiği resimlerde verdikleri detayların anlattıklarını öğrendikçe birçok durumu daha farklı yorumlamaya başladım.  Örneğin resimlerde çok büyük kafa ya da çok küçük kafa kullanılması çocuğun kendini zihinsel bakımdan yetersiz görmesine işaret etmektedir. Çok büyük kafa kullanan çocuklar çok başarılı ve yetenekli olmak için arzu ve heves duymaktadırlar.

Bunun yanı sıra kâğıdı kullanış biçimi çocuğun benlik kavramını yorumlamada büyük bir araçtır. Kâğıdın tümünü kullanan ve büyük çizgiler çizen çocuklar iç kontrolü zayıf, saldırgan çocuklar olabilmektedir. Bununla birlikte güç kazanmak isteyen ve çekingen olan çocuklar bu güç kazanma isteklerini kalın belirgin ve büyük çizimlerle ifade edebilmektedir. Kâğıdın küçük bir kısmını kullanarak, ince ve belirsiz çizgiler ile çizimini tamamlayan çocuklar benlik kavramı zayıf çocuklardır. Ender olarak saldırgan olup zayıf benlik algısına sahip çocuklarda bu şekilde kendini ifade edebilmektedirle

Çocuğun iletişim kurma tarzını, anne baba tutumunu,  kardeş ilişkilerini varsa kaybettiği yakınlarına ilişkin algılarını,  güvensizliğini, okul ile ilgili tutumunu, baskı gören çocukların sorun yaşadığı alanları, sağlık sorunlarını, zihinsel olarak üstün ve geride olma durumunu ve bunun gibi birçok durumu analiz edeceğimiz yorumlama becerisini edinmek için benim muhteşem bulduğum bu kitap bir çocuğu anlamak için bize benzersiz bir yol göstermektedir.

Çocuk resimlerinin çocukça olacağını ve değerlendirmek için çocukların zihinsel düzeyine inmemiz gerektiğini vurgulayan Haluk Yavuzer resimlerde saflık ve çocuksuluğun bu resimlere ilişkin özel bir estetiği olduğunu vurgulamaktadır. Beni büyüleyen konusu ve yalın dili ile çok beğendiğim bu kitaptan bahsettiğim yazıma Haluk hocamızın bir sözü ile son vermek istiyorum:

‘’ Çocuk, resim yoluyla dünyayı bize, kendi açısından ve en kestirme yoldan, özentisiz ve yalın bir anlayışla verir.’’

İrem AYDIN

İnönü Üniversitesi/Aday Psikolojik Danışman