Film Künyesi

Vizyon tarihi: 1997

Tür: Komedi/Romantik

Yapım: ABD

Süre: 139 dakika

Imdb Puanı: 7,7

Oyuncular: Jack Nicholson, Helen Hunt, Greg Kinnear

Yönetmen: James L. Brooks

“Yazı spoiler içermektedir.”

Aşkı, sevmeyi bilmeden bu kavramları anlatmak, anlatılan romanlarla başarıyı yakalamak mümkün müdür? Melvin, yalnız yaşayan, sevmekten korkan, sosyal ilişkilerden kendini izole eden, obsesyonları ve kompulsiyonları olan başarılı bir aşk yazarı olarak karşımıza çıkmaktadır. Film boyunca Melvin’in kendisini sevgiye açmasını ve kompulsiyonlarının iyileşmeye başlamasını izlemekteyiz.

Başarılı bir aşk yazarı olan Melvin, komşusu Simon ve köpeği ile birtakım sorunlar yaşamaktadır. Simon’un eşcinselliğinden ve köpeğin apartmanın içerisine tuvaletini yapmasından rahatsız olduğu için onlara karşı eleştirel ve soğuk bir tutum sergilemektedir. Simon’un evinde hırsızlık ve darp olayı yaşanması üzerine köpeğine Melvin bakmak zorunda kalmıştır. Başlangıçta hoşlanmadığı bu durum Melvin’in sevgiye kapısını araladığı olayların başlangıcı olmuştur. Filmde obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu belirtileri gösteren Melvin, evinin dışında eldiven takmakta, eve gelince kapı kilitlerini beş kere çevirip lambaları beş kere kapatıp açmakta, kaynar suda ellerini sabunla yıkadıktan sonra sabunu atmakta; başka bir sabun açmakta ve onu da çöpe atmakta, taksi kapısına dokunmamakta ve çizgilere basmadan yürümeye çalışmaktadır.

Obsesyon, istenmeden gelen, belirgin anksiyete veya sıkıntıya neden olan, yineleyici düşünce, dürtü ve imajlar olarak tanımlanırken, kompulsiyon kişinin obsesyonlara tepki olarak ortaya koyduğu, katı bir şekilde uygulanması gerektiğine inandığı kurallara göre yapmaktan kendini alıkoyamadığı yineleyici davranışlar ya da zihinsel eylemler olarak tanımlanmaktadır. OKB’nin nedenlerine bakıldığında biyolojik-genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu görülmektedir. Kişinin sosyal ve aile çevresinde yaşadığı stres hastalığın gelişimini tetikleyebilmektedir. Kişide var olan hastalık hafif semptomlarla seyrederken belirli çevresel faktörler hastalık semptomlarını arttırabilir. Verilen bilgilere Melvin özelinde bakıldığında, Melvin’in babasının 11 yıl boyunca odasından çıkmadığı bilgisine dayanarak, izole birisi olduğu ve kendini dış dünyaya kapattığı düşüncesine ulaşılabilmektedir. Aile ile ilgili verilen bilgiler az olsa da sevgi görmeyen bir çevrede yetiştiği bilgisine ulaşmak mümkündür. Melvin’in obsesyonlarının temelinde çevresel faktörlerin etkili olduğu söylenebilmektedir.

OKB’li bireyler birine bağlanmaktan, birinin esaretine girmekten, denetimini kaybedeceğinden korkar. Kendi kuralları vardır ve bu kurallar devam etmelidir. Duygusal bir gelişmemişlik, duygularının çok bastırılması ve yalıtılması da diğer özellikleridir. Bununla birlikte OKB’li bireyler rutinlerinin bozulacağı kaygısıyla duygusal ilişkilerde kaçınmacı bir tavır sergileyebilirler. Melvin’in duygusal ilişkilerden uzak durması, Carol’a karşı hissettiği duyguları bastırmaya çalışması bu bilgiler ışığında ele alınabilir.

Melvin’in katı ve mükemmeliyetçi tutumları etrafındaki insanların ona yönelik olumsuz duygular içerisine girmesine sebep olabilmektedir. İnsanların ona karşı gösterdiği kötü tutum ve söylemlere karşı Melvin kendini kötü hissetmez. Hatta bu davranışları sebebiyle o kişileri zihninde kötü olarak kodlamakta, kendisini ise anlaşılmayan temiz ve doğru kişi olarak görmektedir. Böylelikle Melvin, kötülüğü diğerlerine atfetmiş ve kendisini temiz ve düzgün kalan olarak görmüştür. Bu noktada narsistik eğilimin varlığından söz edilebilir.

Çocuğunun hastalığı sebebiyle tüm enerjisini ve ilgisini çocuğuna ayırmaya çalıştığı için duygusal olarak boşlukta bir karakter sergileyen Carol, garsonluk yaptığı restoranda Melvin’in hayatına, onun obsesyonlarına karşı esnek ve empatik bir şekilde yaklaştığı için girmiştir. Çocuğuna bütün ilgisini vermesinin yanında gerekli sınırları koyamadığı görülmektedir. Annesi ile birlikte yaşamaktadır ve hayatlarında sınırlar geçirgendir. Sınırların geçirgenliği, evde kapı yerine perdelerin olmasıyla metaforlaştırılmıştır. İnsanın toplumsal bir varlık olması sebebiyle birçok farklı rolü üstlendiğini görebilmekteyiz. Anne rolü, çalışan rolü, sevgili rolü, kız/erkek çocuğu rolü bu rollerden bazılarıdır. Toplumun insandan beklentisi rol gelişimine yansımaktadır. Jung, bu rolleri ‘persona’ kavramıyla açıklamakta ve personanın toplumsal bir maske olduğunu, kimi zaman kişinin benliğini engelleyebildiğini ifade etmektedir. Birey farklı rolleri arasından bazılarına sabit bir şekilde sıkı sıkıya bağlanma ihtiyacı duyabilmektedir. Fakat roller arasında sağlıklı geçişleri sağlayabilmek ve bu rollerin ardındaki benliğe ulaşabilmek, kişinin yaşam doyumunu olumlu yönde etkilemektedir. Carol’a bakıldığında filmin başlarında anne rolünden sıyrılamamakta ve bu nedenle özel hayatında sorunlar yaşamaktadır. Filmin ilerleyen sahnelerinde ise rolleri arasında daha sağlıklı geçişler yaptığı görülmektedir.

Filmin sonlarına doğru Melvin, Carol’a karşı hislerini kabullenmiş ve duygusal bir bağ için kendine izin vermeye başlamıştır. Son sahnelerde Melvin’in kapıyı kilitlemeden evden çıkması, çizgiye basarak yürüyebilmesi içindeki eleştirel iç sesin yumuşadığını göstermektedir. Duyguların arka plana atıldığı ve gerçekçi olmayan düşüncelerin yoğunlukta olduğu obsesif kompulsif bozuklukta duyguları fark etmek ve onlara alan açmak, takıntıların hafiflemesini desteklemektedir. Melvin’in sergilediği bu davranışlar da iyileşme yönünde olduğuna dair bir ışık ve umut görevi görmektedir.

“Filme ilişkin izlenimlerim”

            Sevgi iyileştirir sözünün yoğun bir şekilde hissedildiği bu film, psikolojik rahatsızlıkların yeterli sosyal destekle daha kolay tedavi edileceğine yönelik kanıt niteliğindedir. Sevmeye ve yaşamaya olan inancınızın azalmaması dileğiyle… İyi seyirler.

Tuğçe UYSAL

Uzman Psikolojik Danışman