Akademik Çalışma: Altı Yaş Çocuklarının Günlük Yaşantılarında Oyunun Yeri Ve Annelerin Oyun Algısı

Akademik Çalışmayı Yapan Kişiler: Dr. Öğretim Üyesi Filiz ERBAY / Dr. Öğretim Üyesi Neslihan DURMUŞOĞLU SALTALI

Yayın Yeri: Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi

Yayınlanma Tarihi: Ağustos, 2012

Sayfa: 249-264 (16)

      Akademik çalışmanın amacı, anasınıfına devam eden altı yaş çocuklarının günlük yaşantılarında oyunun yerini ve annelerin oyuna ilişkin algılarını belirlemek olarak ifade edilmiştir. Bu amaçla araştırmanın çalışma grubunu, Konya ilinde Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde yer alan anasınıflarına devam eden altı yaşında çocuğa sahip 88 anne oluşturmaktadır. Akademik çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış buna bağlı olarak annelerle şu konularda görüşülmüştür: Çocukların okul dışındaki günlük rutin etkinlikleri, çocuğun oyun arkadaşlığını kimin yaptığı, çocuğun nerede oyun oynadığı, annelerin çocuklarıyla oyun oynama konusunda yaşadıkları sıkıntılar ve annelerin oyun etkinliklerini nasıl anlamlandırdığı. Böylelikle çalışmanın alt başlıkları oluşmuş, annelerden alınan cevaplarla çalışmanın bulguları saptanmıştır.

Akademik çalışma bizlere Türkiye’deki altı yaş çocuklarının yaşantılarında oyunun yeri ve annelerin oyun algısı konusunda genel bir bilgi sunmaktadır ancak çalışma grubunu yalnız bir il, yalnız bir okul ve 88 annenin oluşturması  bakımından sınırlıdır. Bu sınırlılıkla birlikte, ülkemiz kültürüne ve çocuk yetiştirimine/ eğitimine uygun ve yararlı bilgiler ortaya konulduğu da görülmektedir. Tam da buradan hareketle çalışmanın hedef kitlesi olan ebeveynlerin, çocuk gelişimi konusuna ilgi duyanların beklentilerini karşılayıcı olduğu ifade edilebilir.

Akademik çalışmacılar, kullandıkları kaynaklara araştırmanın sonunda yer vermiştir. Hem yerli hem de yabancı birçok kayanağa yer verilen çalışmada, kullanılan alıntı ve bilgiler açıklayıcı, hedef kitlenin zorlanmadan anlayacağı bir dille aktarılmıştır. Anlaşılırlığı güçlendirmek adına, annelerin araştırmadaki sorulara ilişkin görüşleri, çalışmada doğrudan bir anlatımla aktarılmıştır.

Çalışmanın giriş bölümünde, araştırmanın anahtar sözcüklerinden olan oyun kavramına, oyunun kültürlerdeki yerine, oyunun çocukların yaşamındaki önemine ilişkin açıklamalara yer verilmiş ve yer verilen çeşitli araştırma sonuçlarıyla da oyunun evrensel bir özellik taşıdığına vurgu yapılmıştır. Buradan hareketle çalışmacıların anahtar sözcüklere ve temel konulara çalışmada, açıklayıcı bir şekilde yer verdiklerini görmekteyiz

Akademik çalışma; çocukların okul dışı rutin etkinlikleri, çocukların oyun arkadaşlığını kiminle yaptığı, annelerin çocuklarının oyun oynadığı alanlarla  ve bu alanlardan memnun olma durumlarıyla ilgili görüşlerine, annelerin çocuklarıyla oyun oynama konusunda yaşadığı sıkıntılara, annelerin oyun algısına ilişkin veriler sunmaktadır.

Bulgular bölümünde yer alan ilk alt başlık olan ” Annelerin Çocuklarının Okul Dışı Rutin Etkinlikleriyle İlgili Görüşlerine İlişkin Bulgular” da çocukların % 91′ inin her gün oyun oynamakta, %71′ inin televizyon izlemekte olduğu belirtilmektedir. Annelerin, çocukların yaptıkları etkinlikler konusundaki memnuniyetlerine ilişkin şu görüşleri dikkate değerdir: ” Çocukların televizyon ve bilgisayar oynamasından memnun olduklarını söyleyen anneler,  uzun süreleri kapsamaması şartıyla, oyun oynamasından memnun olan anneler  de evi dağıtmaması şartıyla bu etkinliklerden memnun olduklarını belirtmişlerdir. Bu bulgudan hareketle “annelerin uzun süre televizyon izlenmesinin zararlı olduğunu bilmelerine rağmen uygulama aşamasında bu bilgilerini kullanamadıkları ifade edilebilir.” Yine makalede yer verilen bir araştırmaya göre  Türkiye de 3-6 yaş grubundaki çocukların %100′ ü televizyon izlemektedir verisi çocukların gelişimleri açısından olumsuz bir sonuç olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bulgular bölümünde yer alan üçüncü alt başlık olan ” Annelerin Çocuklarının Oyun Oynadığı Alanlarla ve Bu Alanlardan Memnun Olma Durumlarıyla İlgili Görüşlerine İlişkin Bulgular” da annelerin görüşlerine göre evde oyun alanı olarak çocukların %68′ i kendi odasını, %44′ ü … salonu kullanmaktadır. Çocukların dışarıda oyun alanı olarak kullandıkları alanlar ise %69 parklar, %41 evin bahçesi … dir. Bu sonuçlara ilişkin verilen örnek bir araştırma sonucunda kapalı alanlardaki oyunların çocuğun sosyal hayata ilişkin kuralları öğrenmesine katkı sağladığı, dışarıda oyunun içeride oyuna kıyasla çocuklara faydasının daha geniş bir alan, hareket özgürlüğü ve farklı oyun materyalleri sağlaması olduğu ifade edilmiştir.

Bulgular bölümünde yer alan 5. ve son alt başlık olan ” Annelerin Oyun Algısına İlişkin Bulgular” da annelerin  %39′ u oyunu eğlence ve mutlu olma aracı olarak, %39′ u oyunu eğlence ve mutlu olma aracı olarak, %25’i boş zaman geçirme ve oyalanma aracı olarak, %21′ i rahatlama- kendini ifade etme ve hayal dünyasını yansıtma yolu olarak, %19′ u eğitim aracı olarak, %4′ ü çocuğun en önemli işi olarak ifade etmişlerdir. Çalışma grubunun %25′ inin oyunu boş zaman geçirme ve oyalanma aracı olarak ifade etmesi dikkate değerdir. Bu ifadeyle ilgili olarak makalede şu alıntıya yer verilmiştir: ” Birçok yetişkin tarafından boşa geçirilen zaman olarak görülmekle birlikte  oyun esasında, çocuğun kendisini, duygularını ifade edebildiği, yeteneklerini geliştirebildiği en önemli fırsat olarak ve çocuk için en doğal, en aktif öğrenme ortamıdır.” Tam da bu veriye, oyunu sadece boş zaman ve eğlenme aracı olarak görmeye, ilişkin olarak ‘Filial Terapi”den bahsetmem gerekirse; çocukların duygularını daha iyi ifade etmelerini ve özkontrollerini geliştirmelerini sağlayan aile terapisi ve oyun terapisi yaklaşımlarının bütünleştiği 3-12 yaş arasındaki çocuklara uygulanan bir oyun terapisi yaklaşımıdır. Buradan hareketle, oyunla ilgili bir terapi yönteminin olmasından da anlaşılabileceği gibi oyun yalnız bir eğlence aracı değil, çocuğun bilişsel, sosyal, duygusal gelişimini destekleyen bir eğitim aracıdır.

Çalışmanın Öneriler kısmında ise araştırılan konunun bulgularıyla çözüm önerileri sunulmuştur. Araştırmaya katılan annelerin çocuklarıyla ne oynayacaklarını bilmedikleri bulgusu günümüzün önemli sorunlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır, dikkate değer bir problemdir. Bu amaçla ” çocukların yaş ve gelişim düzeyleri dikkate alınarak anne babalara yönelik çocuklarıyla evde ve dışarıda oynayabilecekleri oyun etkinliklerini kapsayan, materyalleri olan eğitim setleri, eğitim uzmanları ve yayın evleri işbirliği ile hazırlanabilir.” önerisinde bulunulmuştur.

Araştırılan konunun genişliğinin ve öneminin farkında olan çalışmacılar bu farkındalıklarını şöyle dile getirip makalelerini sonlandırmıştır: ” Oyun çocuklar var oldukça önemini yitirmeyecek güncel bir konudur. Bu nedenle farklı bakış açıları, farklı örneklem, farklı yöntemlerle çalışılmaya devam edilmeli ve sonuçları tartışılarak akademik alanda paylaşılmalıdır. Böylece oyun konusunda yeni ve güncel yaklaşımlar benimsenerek, yeni eğitim programları geliştirilebilir.”

Kübra ÜÇÜNCÜ

Aday Psikolojik Danışman

Uludağ Üniversitesi