Bu yazıyı okumadan önce en son ne zaman müzik dinlediniz? Arabadayken, yemek yerken, alışverişteyken, bir yerde öylece otururken, günlük işleri yaparken veya uyumadan önce hayatınızın çoğu kısmında müzik aslında hep sizinledir. Müzik zihni boşaltan, harekete geçiren, anı güzelleştiren, duyguları yoğunlaştıran ve farklı dünyalara gitmeyi sağlayan, hayatın tümünü kaplayabilecek derecede önemli bir araçtır. Müzik bizde güzel duygular uyandırmasının yanı sıra, ruha hayat veren sihirli bir dokunuşa da sahiptir. Çünkü müziğin ritmi, kalp atışlarını düzenleyerek, o kişinin bedensel, ruhsal ve zihinsel açıdan sağlığa kavuşmasını sağlar (Khan, 1994).
Müziğin iyileştirici etkisi çok eski zamanlardan bu yana araştırma konusu olmuştur. Örneğin M.Ö.585-500 yılları arasında yaşayan Yunan filozofu ve matematikçisi Pythagoras, umutsuzluğa düşen veya çabuk öfkelenen hastaları, belirli melodilerle tedavi edebilme olanaklarını araştırmıştır (Özçelik, 2007). Günümüzde yapılan farklı araştırmalarda da müziğin ruhsal hastalıkların oluşumunda etkisi olan ve insanın duygusal durumunu düzenleyen serotonin, dopamin, adrenalin, testosteron gibi hormonları olumlu etkilediği; kan basıncı, solunum ritmi gibi fizyolojik işlevleri düzenlediği ve beyindeki oksijen ve kanlanmanın dengesini sağladığı gözlenmiştir (Brotons ve Koger 2000). Bu durumda müzik, zihin ve beden, duygular ve ruh arasındaki dengeyi sağlayan bir köprü olarak görülebilmektedir. Peki bu köprü olan müziğin sadece bir çeşiti mi vardır? Hayır. Müzik türlerine bakıldığında pop, rock, halk müziği, elektronik müzik, dini müzikler ve bunlara benzer çeşitlilikte türü bulunmaktadır. Yapılan araştırmalara göre pek çok çeşit müzik stres seviyesini azaltabilmektedir. Bu duruma örnek olarak, Marshall ve Tomcala’nın (1981) yaptığı deneye göre, caz, rock, dini, klasik müzik ve fon müziğinden oluşan parçalar deneklerin stres düzeylerinde aynı oranda azalma olduğunu göstermiştir.
Buna ek olarak, Ovayolu ve ark., (2006) göre kolonoskopi tedavisi gören hastaların anksiyete, ağrı gibi psikolojik rahatsızlıklarını gidermeye yönelik yaptıkları çalışmada müzikle terapi işlemine aldıkları hastaların kontrol grubundaki hastalara göre hastalıkları ile ilgili daha az ilaç talebinde bulunduklarını, anksiyete düzeylerinin daha az olduğunu, tedaviden memnuniyet düzeyinin daha fazla olduğunu ve son olarak ağrı şikâyetlerinin azaldığını tespit etmişlerdir. Müziğin insan ruhuna olan etkisi başka alanlarda da incelenecek olursa şu örnekler verilebilir: Eğitim ortamlarında ders aralarında, sağlık kuruluşlarında koridorlarda veya serbest zaman geçirme ortamlarında rahatlatıcı özelliği olan müzik türlerinin dinlenilmesinin verimliliği ve motivasyonu arttırmada fayda sağlayacağı görülebilmektedir. Bu örneklere bakıldığı zaman bedenin kendiliğinden geliştirdiği iyileştirme sisteminde müziğin gücü belirgin bir şekilde görülmektedir.
Sonuç olarak evrenin bir parçası olan insan, yaşamda mevcut olan her şeyi müzikte de bulabilmektedir. Bu yüzden insan yaşamının her alanında müzikten yararlanılmaktadır. Müziğin birçok tanımında olduğu gibi ruhun gıdası olduğu, insanı rahatlattığı, dinlendirdiği ve huzur verici etkilerinin olduğu görülmektedir. Müziği yalnızca eğlence aracı olarak düşünmek yerine, günlük yaşamınıza müziği katmanın bazı zihinsel faydaları olduğunun da bilincinde olmak gerekmektedir. Bunun sonucunda daha motive, mutlu ve rahat hissettiğinizi göreceksiniz. O zaman hayatınıza biraz da olsa müziği dahil etmeye ne dersiniz?
Kaynakça
Brotons M, Koger S. M. (2000). The impact of music therapy on language functioning in dementia. J Music Ther, 37:183-195.
Khan, S. I. (1994). İnsan ve Evren Arasındaki Köprü Müzik (K. Ökten ve T., Ökten, Çev.). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
Marshall, O. W. & Tomcala, M. (1981). Effects Of Different Genres Of Music On Stress Levels, English Document (Ed) 13, p. 13.
Ovayolu, N., Uçan, Ö., Pehlivan, S., Pehlivan, Y., Büyükhatipoglu, H., Savaş, M.C. & Gülsen, M.T. (2006). Listening to Turkish Classical Music Decreases Patients’ Anxiety, Pain, Dissatisfaction and The Dose Of Sedative And Analgesic Drugs During Colonoscopy: A Prospective Randomized Controlled Trial, World Journal Of Gastroenterology, 12 (46): 7532–7536.
Özçelik, A. (2007). Müzikle tedavi ve öğrenciler üzerindeki terapik etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Görsel Kaynakça
https://www.viraliste.com/muzik-ve-beyin-iliskisi-4284,
http://muzikicingir.blogspot.com/2015/12/muzik-ruhun-gdasdr.html
Ünzile DUMAN
ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü / Aday Psikolojik Danışman
