İnternetin hayatımızda vazgeçilmez bir parça haline gelmesi öneminin artmasına neden olmuştur. Hızla hayatımızda yer alması kişiler arasında ki iletişimi de bir o kadar etkilemiş durumdadır.
Sosyal ağların yaygın olarak kullanılmasıyla internet üzerinden yapılan iletişim de son derece hız kazanmıştır. Ayrıca sohbet odaları veya internet üzerinden oynanan oyunlar aracılığıyla kurulan iletişim insanlar arasında iletişimi sağlayan diğer faktörler arasında yer alabiliyor. İletişimin bu kadar kolay sağlanması ve bunu da internet aracılığıyla hayatımızın bir parçası haline getirmesi birtakım olumsuzlukları da beraberinde getirebiliyor.
Nedir “OLUMSUZLUK” olarak nitelendirdiğimiz faktörler,
- Kişinin kullandığı elektronik postası adresi üzerinden yollanan rahatsız edici mesajlar veya telefon numarasına hakaret içerikli mesajlar,
- Sosyal medya üzerinden yollanan düşmanca ve tehdit edici mesajların gönderilmesi,
- Kişilerin birbirlerini korkutmaya yönelik kasıtlı ve düzenli aralıklarla mesajların veya resimlerin gönderilmesi (Aksaray, 2001, s. 406-407).
Bu ve buna benzer olumsuz faktörler kapsamında kişinin izni olmadan sosyal medya üzerinden paylaşılan fotoğraflar dahilinde kişiyi korkutmaya yönelik, tehdit edici, cinsel taciz veya kişiyi sindirmeye yönelik gönderilen mesajlar “Siber Zorbalık” olarak nitelendirilir.
Siber zorbalık internet üzerinden sosyal medya uygulamaları yoluyla kişileri bilerek rahatsız etmek ve zarar vermek amacıyla yapılan bir sanal saldırı niteliği taşır.
Siber zorbalık fiziksel bir saldırı değildir. Fiziksel zorbalığı siber zorbalıktan ayıran özelliği ise bu saldırının sanal ortamda gerçekleşmiş olmasıdır. Kişi bu saldırıdan fiziksel olarak etkilenmese de psikolojik olarak etkilenir.
Siber zorbalığa maruz kalmış kişilerde; depresyon, anksiyete, korku, ürkek davranışlar, gerginlik, tedirgin tavırlar veya utangaçlık gibi duygu durum bozukluklarına rastlamak mümkündür.
Siber zorbalığa en fazla maruz kalan kişiler arasında çocuklar ve gençler yer almaktadır.
Örneğin; sekiz yaşındayken ünlü Akubra şapkalarının reklam yüzü olan “Dolly” lakaplı Amy’nin internette uğradığı sataşma ve zorbalıklar nedeniyle yaşamına son vermesi, ülkede şok etkisi yarattı. Amy’nin babası Tick Everett kızının “bu dünyadaki kötülüklerden” kurtulmak istediğini ve yaşamına son verdiğini söyledi (“Avustralya’nın tanınan çocuk”, 2018).
İnternet ortamındaki siber zorbalığın 7 gün ve 24 saat durmadan devam etmesi aslında diğer zorbalıklardan da ayırıcı bir nitelik taşıyabiliyor (Avustralya’nın tanınan çocuk, 2018). Dünyanın birçok ülkesinde siber zorbalığa maruz kalan çocuk veya gençlere rastlamak mümkün bulunuyor.
Amerika’da 13 yaşındaki Megan adlı bir kız çocuğu popüler bir sosyal iletişim sitesi aracılığı ile taciz edildiği için intihar etme girişiminde bulunmuştur. Tacizci Megan’ın annesinin eski bir arkadaşı çıkmıştır. Saldırgan farklı bir kimlik altında Megan’la yazışmış ve onun hakkında bilgiler edindikten sonra bu bilgileri ona iftira atarak küçük düşürmek amacıyla kullanmıştır (Tokunaga, 2010).
Siber zorbalığın yaygınlığı ise;
Yapılan bazı araştırmalara göre elde edilen bulgular dahilinde öğrencilerin yarısına yakının siber zorbalık mağduru olduğu, beşte birinin ise siber zorba olduğu saptanmıştır. (Erbilek, 2017).
Yapılan başka bir çalışmada ise şu sonuçlara ulaşılmıştır:
Çeşitli S.E.D. lerden gelen 12-19 yaşlar arası 269 Türk öğrenciyle yaptıkları çalışmanın sonunda öğrencilerin %36‟sının internette zorbaca davranışlar sergilediklerini bulmuşlardır. Bunların %24‟ü ise hem zorba hem kurban rolündedir. Ancak %6 öğrenci kurban rolünde olduğunu belirtmiştir. Öğrencilerin %23.7 si cep telefonu ile rahatsız edildiklerini ifade etmişlerdir. İnternet kullanımındaki sıklık ile taciz edilme arasında anlamlı bir korelasyon bulunmuştur (Arıcak vd, 2008; akt. Aksaray, 2011, s.414).
Bütün bu araştırmalar ve sonuçlarına göre siber zorbalığın oldukça tehlikeli bir hal alması ve yaygınlık göstermesi ebeveynlerin de bir o kadar dikkatli olmasına vurgu yapmaktadır.
Ebeveynlerin Siber Zorbalık ile Baş etme Yolları;
- Öncelikle anne ve babaların siber zorbalık ile ilgili bilgi sahibi olmaları oldukça önemlidir. Çocukların da bilgilendirilmesi olası problemin önüne geçilmesi sağlanabilir.
- Ebeveynler çocuklarının girdiği siteleri düzenli aralıklarla kontrol edebilir.
- Bilgisayarın oturma odasında olması yine olası problemin önüne geçmesinde etkili olabilir.
- Çocuk ve gençler için internette geçirilen zamanın sınırlandırılması zaman bakımından da tasarruf sağlayacaktır.
- Bilgisayara koruyucu filtre yerleştirilmesi de önem arz etmektedir (Aksaray, 2011. s.419).
Amy’nin siber zorbalığa uğraması nedeniyle hayatına son vermesi ebeveynlerini derin üzüntüye boğmuş ve ailesi şöyle bir açıklama yapmıştır:
“Eğer bir şekilde söylediklerinin şaka olduğunu ya da taciz ve zorbalıkla başkalarından daha üstün olabildiklerini düşünen o insanlar bu yazıyı okuyorlarsa, lütfen cenaze törenimize gelsinler ve nasıl bir yıkım yarattıklarını görsünler.” (“Avustralya’nın tanınan çocuk”, 2018).
Aynı zamanda bu tür can sıkıcı olayların yaşanmaması içinde diğer ebeveynlere şöyle bir öneride bulundular;
“İyi bir arkadaş olun ve yakınlarınıza ne yaşadıklarını sorun.” (“Avustralya’nın tanınan çocuk”, 2018).
Arzu UYAR
Psikolojik Danışman
Kaynakça
- Aksaray, S. (2011). Siber zorbalık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 405-432. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/50699
- Erbilek, Ö. (2017). Ergen ve Çocuklarda Siber Zorbalık ve Ortam İlişkisinin Yordayıcı Faktörleri. Erişim adresi: http://www.tavsiyeediyorum.com/makale_18901.htm
- Avustralya’nın tanınan çocuk yüzü, internet zorbalığından intihar etti (2018, 11 Ocak). Erişim adresi: http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42638941
Görsel Kaynak
- http://www.tedkarabuk.k12.tr/Eklenti/59,siberzorbalikpdf.pdf?0
- https://tr.pinterest.com/pin/371476669241011925/?source_app=android
- https://www.karikaturdunyasi.com/sites/karikaturdunyasi.com/files/styles/max/public/karikatur/2000_07_17_3f6d5f.gif?itok=VVcREfmL
- http://erinhansen.pbworks.com/w/page/39549055/Assignment%2010:%20Bullying%20posters
