Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 2 Dakikadır.

‘’Kitaplar kendinize ve başkalarına saygı duymayı öğretecek, yüreği ve aklı, dünya ve insanlık sevgisiyle dolduracaktır.’’ (Maksim Gorki)

Bireyin belli davranışları kazanabildiği zaman dilimine kritik dönem denir. Çocukluk dönemi bireyin gelişim dönemleri arasında kritik öneme sahiptir. Kritik dönemde çocuklar, yeni şeyler öğrenir ve yeni yetenekler edinirler. Bu anlayışa göre çocukluk, ileri zamanlar için depo işlevi görmektedir. Bu yüzden bu dönemin verimli geçmesi gerektiği uzmanlar tarafından sıkça dile getirilmektedir.

Çocuklar kitaplar sayesinde yaratıcı düşünme, hayal gücü, problem çözme gibi yeteneklerini geliştirirler ve çevrelerine karşı daha duyarlı bireyler haline gelirler. Bununla birlikte kitaplar, çocukların bilişsel, psiko-motor, sosyal ve duygusal, dil ve ahlaki gelişimlerinde de doğrudan rol oynayan önemli bir araçtır. Kitaplar, çocukların uykuya geçiş sürecini kolaylaştırırlar. Bunun yanı sıra çocukların sözcük dağarcığını geliştirirken işitsel algısının gelişmesine de katkı sağlarlar.

Okuma alışkanlığı; kişilerin okumayı öğrendikten sonra bu eylemi zevkle yapmalarını sağlamak için kazanmaları gereken önemli bir beceridir. Okumanın alışkanlık haline gelebilmesi için birçok etken rol oynamaktadır; aile, toplum, okul, öğretmen vb.

Her şeyin anlatılma olanağı olmayan eğitim sürecinde, çocukların kendilerini okuyarak yetiştirmeleri de gerekmektedir. Ancak TV seyrederek, bilgisayar oynayarak büyüyen çocuklar, giderek okuma yeteneklerini kaybetmekte ve okumanın sağladığı olanaklardan mahrum kalmaktadırlar (Tanju, 2010).

California Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmanın sonucuna göre çocuğun başarısının en çok neye bağlı olduğu ortaya konulmuştur. Evdeki kitap sayısının, hangi ülkede dünyaya geldiğinden, ailenin eğitim düzeyinden, ülkenin refah seviyesinden, babanın mesleğinden ve ülkedeki politik sistemden daha önemli olduğu ortaya çıkmıştır (Eriş, 2017).

 

Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırabilmek İçin Öneriler

Ebeveynler çocuklarına okuma alışkanlığı kazandırmaları ve bunu gün içinde zevkle yapılabilecek bir aktiviteye dönüştürmek için rehber olmalılardır.

Anne ve babalar, evlerinde kitaplık oluşturmalı, kitapları çocukların ulaşabileceği yerlere koymalı ve çocukların kitapları incelemelerine, keşfetmelerine fırsat tanımalıdır.

Çocuklar ebeveynlerini ve çevresindeki yetişkinleri model alarak gelişimlerine devam ederler. Bu nedenle çocukların kitap okuma alışkanlığını kazanması için öncelikle evde ebeveynlerin, okulda ise öğretmenin kitap okuma saatleri düzenlemesi faydalı olabilir.

Bununla birlikte çocuklarla düzenli olarak bulundukları şehirdeki kütüphanelere ziyaret düzenlenebilir, bu sayede çocuklar hem kütüphane kurallarını öğrenirler hem de kitapları farklı bir ortamda görüp keşfederek kitap sevgisini içselleştirebilirler.

Kitap seçerken dikkat edilecek en önemli noktalardan biri ise çocuğun yaşı ve gelişim özellikleridir. Bunun yanı sıra çocuğun ilgi alanına göre kitap seçmek çocuğun kitabı daha kolay benimsemesini sağlayacaktır.

Kitap okumanın, yaşam boyu süreceği öğretmenler tarafından özellikle vurgulanmalıdır. Eğitim sisteminin üyeleri olan öğrenciler okul çağında iken bu beceriyi edinmemişler ise yetişkinlik döneminde bu beceriyi edinmeleri güçleşebilir. Bu nedenle eğitim sistemi, öğrencilere hızlı ve doğru okuma, okuduğunu anlama gibi becerileri kazandırabilir, öğrencileri araştırma yapmaya özendirebilir.

Kaynakça

1. Tanju, E. (2010). Çocuklarda Kitap Okuma Alışkanlığı’na Genel Bir Bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21 (21), 30-39.
2. Sekman M., Eriş B. (2017). Çocuklar Nasıl Başarır? İstanbul: Alfa Yayıncılık.

Ayşe Sena Çelik

Yıldız Teknik Üniversitesi

Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik  / Okul Öncesi Öğretmenliği