Çocuklarda görülen; sürekli tekrarlanan, istem dışı, amaca yönelik olmayan, ancak baskılanabilen göz kırpma, burun çekme, boğazını temizleme gibi garip hareket ve ses çıkarmalar, tik olarak ifade edilir. Tikler sıklıkla çocuk ve ergen yaş dönemlerinde başlar. En sık görüldüğü yaşlar ise 7-12 arasındadır. Çocuklarda en çok görülen tikleri de şöyle sıralayabiliriz: göz kırpma, bazı vücut hareketlerinin tekrarı, bazı sözcükleri veya sesleri tekrarlama vb. durumları örnek verebiliriz.
Çocukluk çağında başlayan tiklerin nedenlerine baktığımızda genetik faktörlerin yanında aile içi sorunlar ve huzursuzluk, stres, baskıcı tutum ve davranışlar, başkalarıyla kıyaslanma gibi nedenler sıralayabiliriz. Bunun yanında çocuğun sürekli yaptığı davranış alışkanlık ve tikleri yüzünden baskı görmesi, çevresi tarafından dalga geçilmesi yaptığı tiki alışkanlığı yapmaması konusunda ısrar edilmesi veya daha kötüsü şiddet uygulanması çocuğun kaygı ve sıkıntısını artırıyor. Bunun sonucunda tikler veya alışkanlıkları artıyor.
Ebeveynlerin asıl dikkat etmesi gereken çocuğun yaptığı davranışın veya hareketlerin tik mi yoksa geçici bir alışkanlık mı? Özellikle ebeveynler çocuğun yaptığı davranışı iyi gözlemleyip çocuğun yaptığı hareketin sürekli mi yoksa zaman zaman bazı olay ve durumlar karşısında mı ortaya çıktığıdır. Çocuklarda tiklerin, Bir hareketin ve davranışın tik olarak tanımlanması için hareketin istem dışı olması, amaca yönelik olmaması ancak baskılanabilmesi söz konusudur. Geçici tikler temelindeki sorun kalktığında çocuğun yaptığı hareket endişe vermeyebilir çünkü kendiliğinden ortadan kalkacaktır. Ancak sıkıntı veren olay ve durumlar giderilmediği durumda mevcut davranış ortadan kalkmış olsa bile bir süre sonra yerine bir yenisini ortaya çıkararak terk eder.
Ailenin çocuk tarafından yapılan tikler konusunda sürekli uyarılması tiki ortadan kaldırmak yerine daha karmaşık hale getirebilmektedir. Bazı çocuklar kısa süreli durdurabilirler, bunun sonucunda da ebeveynler tarafından isterse bu davranışı yapamayabilir inadına yapıyor veya ilgi çekmek için yapıyor gibi düşüncelere girebilirler. Bunun yanında bazı bazı tikler kalıcı olabileceği gibi bazıları da kendiliğinde bir süre sonra ortadan kalkar.
Ebeveynler çocuklarda görülen tikler konusunda çocuğa nasıl yaklaşmalıdır:
Ebeveynler öncelikle bu tarz alışkanlık davranış veya tiklerin oluşmaması için çocuklarına sevgi ve huzur dolu bir ortamı yaratmaya özen göstermelidir.
Kardeşleriyle veya başkalarıyla kıyaslama gibi davranışlardan kaçınılmalı.
Gerek aile içinde gerekse dışarda çocuğunuzla zaman geçirin onu sevdiğinizi ve değer verdiğinizi her zaman hissettirmeniz çocuk için son derece önemlidir.
Uyku saatlerinin düzenli olmasına herhangi bir teknoloji aracıyla gereğinden fazla kullanması konusunda dikkat etmelisiniz.
Ve çocuğunuzu herhangi bir hobi edinmesi noktasında veya bir spor dalına yönlenmesi çocuk için hem ruhen hem bedenen faydalı olabilir.
Son olarak tikin çocukta yerleşmesinde rolü olan anne, baba veya öğretmen gibi çocuğun sıklıkla iletişimde olduğu kişilerin rolü önemlidir. Özellikle ebeveyn tarafında çocuğun yaptığı bu tarz tikler konusunda öğretmenin bilgilendirmesi çocuk için olumlu bir destek çevre oluşturulması açısından önemlidir.
KAYNAKÇA
Tumba, C. ( 2018, 1 Kasım) Tik Bozukluğu https://npistanbul.com/cocuk-ergen/tik-bozuklugu
Karaayvaz, S. ( 2020, 18 Ağustos) Çocuklarda Tiklere Karşı 9 Faydalı Öneri https://www.acibadem.com.tr/hayat/cocuklarda-tiklere-karsi-9-faydali-oneri/
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu, ( 2021, 10 Mart) Çocuklarda Ortaya Çıkan Tikler. https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/cocuklarda-ortaya-cikan-tikler#:~:text=Sa%C4%9Fl%C4%B1kl%C4%B1%20%C3%A7ocuklar%C4%B1n%20%12-14′,eri%C5%9Fkin%20d%C3%B6nemde%20de%20kal%C4%B1c%C4%B1%20olab
Güler, E. (tarih yok) Çocuklarda Tikler https://drertugrulguler.com/cocuklarda-tikler
GÖRSELLERİN KAYNAKÇASI
https://www.e-psikiyatri.com/kategori/cocuklarda-tikler-takintilar
https://www.serdaralparslan.com/cocuklarda-tik-bozukluklari
Emine BATUR
Sosyal Hizmet Uzmanı
