Tiyatro Oyunu Künyesi
Yazan: Eric-Emmanuel Schmitt
Çeviren: Şehsuvar Aktaş
Yöneten: Kemal Aydoğan
Oyuncular: Haluk Bilginer, Vahide Gördüm
Oyunun süresi – Perde sayısı: 2 Perde
Yer: Oyun Atölyesi
Sezon: 2007-2008
Evlilik üzerine bir oyun olan Evlilikte Ufak Tefek Cinayetler, “kentli”, “orta sınıf” çoğunluğun “normal” dünyasının sınırları içerisinde geçer. Suç işlemek için seri katil olmaya gerek yoktur. Bir kadınla bir erkeğin evliliğinde yeteri kadar suç bulmak hiç de zor değildir. Acıyla yoğrulmuş bir oyun olan Evlilikte Ufak Tefek Cinayetler, “acı”yı göze alabilme yürekliliğini gösterebilenlere “umut” vaat eder. Tüketmek yerine çoğaltmak, yok etmek yerine var etmek, öldürmek yerine yaşatmak kavramlarına sahip çıkmak gerektiğini savunur (Tiyatrolar, t.y.)
‘‘Yazı spoiler içermektedir.’’
Evlilikte Ufak Tefek Cinayetler adlı oyun, Lisa ve Gilles çiftinin başından geçen ve evliliklerinde kırılmaya yol açan olaylardan meydana gelmektedir. Oyun, gece vaktinde evine dönen çiftin ışıkları açmaları ile başlar. Gilles hastanedeki tedavi sürecinin ardından eve dönmüştür. Geçirdiği kaza sonucunda yaralanan ve hafıza kaybı yaşayan Gilles, evini, geldiği daireyi, eşini tanıyamamaktadır. Eşi Lisa hafıza kaybı yaşayan eşinin alışkanlıklarını, geçmişini hatırlaması konusunda ona yardımcı olmaya çalışmaktadır. Oyunda evlilik ve aile danışmanlığı açısından dikkate değer başlıklar arasında yer alan, eşlerin kendilerini ve birbirlerini daha iyi tanımaları, iletişim ve çatışma çözme becerilerine sahip olma durumlarına ilişkin başlıklara sıkça değinilmektedir. Hafıza kaybı yaşadığını söyleyen Gilles, eşinden kendisini anlatmasını, nasıl bir eş olduğundan bahsetmesini istemektedir. ‘‘Benimle yaşamak bir cehennem azabı mı?’’, ‘‘Kuşkusuz bir cehennem azabı ama bir yandan da ben bu azabı seviyorum.’’. Bu diyaloğa bakıldığında Gilles-Lisa çiftinin hafıza kaybına yol açan olaydan önce evliliklerinde sorun olduğu sinyallerine ulaşmak mümkündür. Bu sinyaller oyunun ilerleyen safhalarında Gilles’in şu sözleri ile netliğe kavuşmaya başlamaktadır: ‘‘İlişkimizin bundan daha mutlu bir ilişki olmadığını itiraf etmeye cesaretin yok değil mi?’’. Bu sözler seyircinin kuşkularını iyice artırmakta, Lisa’nın gizlediği bir şeylerin olduğu konusunda akla soru işaretlerini getirmektedir. Gilles, soru işaretlerine yanıt verecek şekilde şu sözleri dile getirir: ‘‘Lisa, sanıyorum bizim sorunlarımız vardı ve sen bunları önemsiz göstermeye çalışıyorsun.’’. Evlilik ve çift terapisine gelen partnerlerin getirdikleri konu başlıkları arasında yer alan, sorunların halı altına süpürülmesi, sağlıklı iletişimin kurulmaması ve partnerler tarafından çatışma çözme becerilerinin yeterince kullanılmaması Gilles-Lisa çiftinin de mustarip olduğu sorunlar arasında yer almaktadır. Partnerlerin birbirlerine karşı açık bir iletişimi tercih etmemeleri, kendilerini yeterince iyi tanımadan birlikte yol alma sürecine başvurmaları temeli sağlam olmayan romantik ilişkilerin kurulmasına yol açabilmektedir. Bu tarz sorunların yaşanmaması ya da daha az yaşanması adına ilk olarak Amerika’da uygulanan Türkiye’de de yer yer uygulamada kendini gösteren Evliliğe Hazırlık / Evliliği Güçlendirme Programlarından yararlanılabilir. Evliliğe hazırlık / evliliği güçlendirme programları içeriğinde çoğunlukla kendini ve eşini tanıma, evlilik ve ailede iletişim, problem/çatışma çözme, kök aileler ile ilişkiler, evlilikte cinsellik, aile ekonomisi, ebeveynlik eğitimi gibi başlıkları barındırmaktadır (Yıldırım, 2018). Oyun, son bölüme yaklaştıkça tıpkı evliliği güçlendirme programlarında, çift terapilerinde üzerinde durulduğu gibi, Gilles-Lisa çifti geçmişleriyle yüzleşmeye, halı altına süpürdükleri tüm konuları ele almaya başlamaktadırlar. Her şey gün yüzüne çıkmaya başladığında, zayıflıklarını ve eksikliklerini gören, birbirlerini olduğu gibi kabul eden iki kişinin ilişkilerine ilk adımı attığı günü ve anı canlandırmaları ile oyun biter.
Oyuna İlişkin İzlenimlerim
Evlilikte Ufak Tefek Cinayetler uzun bir süredir tiyatro sahnesinde sergilenmeyen ancak ilk gösterime girdiği günlerde epey bir izleyici kitlesine ulaşan bir oyun. Oyunun, evlenmeyi düşünen ya da evliliğinin niteliğini artırmak isteyen çiftler için izlenmeye değer izler barındırdığını söylemek mümkün. Tiyatroyla kalın!
Mücahit Akkaya
Psikolojik Danışman / Doktorant
