BÜYÜYÜNCE NE OLACAKSIN?

psikolektifcocuk 18/02/2022

Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır.

Hepimiz bir topluma ve kendimize katkı sağlamak ve hayatımızı idame ettirebilmek için çeşitli mesleklerin hayalini kurar ve seçeriz. Yıllar geçip kendimizi yeteneklerimizi keşfettikçe hangi mesleği seçme konusunda bir karar verir ve o alana yönelik planlar ve çalışmalar yaparız.

Çocukluk döneminde detaylı ve bilinçli olmayan ilk farkındalıklar başlar. Çocukken sokakta, parkta oynarken veya okulda herhangi biri tarafından şu soruyla karşılaşmışızdır: “Büyüyünce ne olacaksın?” Çocuklar tarafından bu soruya verilen cevaplar genelde anne babanın mesleğine, sevdiği oyunlara, ebeveynlerin isteklerine veya çevreden öğrenilen herkesin bildiği klasik meslekler (doktor, mühendis öğretmen vb.) şeklinde cevaplar alırız. Bunun yanında günümüz medya dünyası içinde doğan çocukların çevresel etkenlere bağlı olarak farklı meslekleri de dile getirdikleri gözlemlenmektedir. Ancak çocukların bu dönemlerde karar verme ve muhakeme sistemleri tam gelişmediğinden verdikleri yanıtlar bize çocuğun hangi mesleği seçeceği konusunda kesin bilgiler vermeyebilir.

Çocukların meslek eğiliminde anne ve babaların da rolü vardır. Çoğu zaman ebeveynler tarafından çocuklara küçük yaştan itibaren çocukları bir rol ve kimliğe göre yetiştirmek için çabalarlar. Ne yazık ki pek çok ebeveyn kendi çocukları için hayal ettikleri düşündükleri meslekleri çocuklara dayatabilmektedir. Bu durum çocuğun istemediği bir mesleği tercih etmesine neden olabilir. Bunun sonucunda da ilerleyen yaşlarda mutsuz olup anne ve babayı suçlamakla aile içi huzursuzluğa neden olmaktadır. Bunun yanında anne ve babaların çocuklarını yetiştirirken sürekli olarak dile getirdikleri meslekler olduğunda çocuklar doğrudan bu mesleklere yönelebilirler. Örneğin anne ve babalar “Benim çocuğum büyüyünce doktor olacak.” tarzında söylemlerini hepimiz duyarız. Bu durum çocuğun bunu sorgulamadan kendi yeteneklerini ve ilgilerini bilmeden doğrudan bu mesleğe yönelmesine neden olabilir.

Küçük yaşlarda çocuklar aslında meslekler konusunda bilgi sahibi değillerdir. Özellikle gelişim süreçlerini tamamlamadan karar verme ve muhakeme yetenekleri oluşmadan bundan söz etmek mümkün olmayabilir. Çocuklar büyüyen ve gelişen varlıklardır. Bu nedenle de çocuğun ilgi alanları, oynadığı oyunlar, oyuncaklar veya ebeveynlerinden duydukları meslekleri dile getirmeleri bize onların hangi mesleği seçeceğine dair kesin bilgiler vermeyebilir. Sadece bir çıkarımda bulunmamızı sağlayacak ipuçları verir. Bunun yanında çocukların hangi mesleklere eğilimleri olduğuna dair net bir yaş vermek de imkânsızdır. Çünkü çocukların her yaşta çevresel etkenler veya günümüz medya dünyasına bağlı olarak meslek eğilimleri sürekli değişebilmektedir. Hatta bazı çocuklar uzun zaman boyunca herhangi bir mesleğe eğilimi olmazken bazıları da üniversite zamanlarına gelince de karar verdiği oluyor. Ancak yapılan araştırmalar çocukların küçük yaşta oynadığı oyunlar ve oyuncaklar bize gelecekteki meslek eğilimlerinin ne olacağı konusunda ipuçları veriyor. Örneğin müzik aletiyle oynayan bir çocuğun duygusal özellikler taşıdığı bu yüzden yazarlık, müzisyenlik mesleklerini seçeceği ya da bloklar ve oyun hamuruyla oynayan çocuğun, matematiksel zekâsının ileri olduğu bu nedenle de ressam mesleğine yöneleceği düşünülmektedir. Buradan yola çıkarak aslında çocuğun kendini oyun ve oyuncaklarla ifade ettiğidir. Bütün bu nedenlere bağlı olarak özellikle ebeveynler tarafından çocukların zekâ düzeyi, kişilik yapısı ve ilgi alanları doğru tespit edilmelidir.

Peki çocuğun meslek seçim sürecinde ebeveynlere düşen roller nelerdir?

Anne ve babaların çocukların meslek seçimi sürecinde her şeyden önce iyi bir rehber olmalı,
Çocuğuyla doğru iletişim kurmalı,
Mükemmeliyetçi anne ve baba tutumu sergilememeli,
Çocuğunu başkalarıyla kıyaslamamalı,
Çocuğun kişisel özelliklerini iyi gözlemlemeli ilgi duyduğu alanları doğru tespit etmeli,
Çocuğun ilgisinin olmadığı alanlara yönlendirmemeli,
Başarılarını takdir etmeli onun yanında olduğunuzu ve ona inandığınızı hep hissettirmeli,
Geleceğe yönelik gerçekçi beklentilere girmeli,
Motivasyon ve moral desteği sağlamalı,
Son olarak çocukların ilgi ve yeteneği hangi yönde yoğunlaşmış ise ebeveynler destek olarak onlara doğru rehberlik edebilmelidir.