Bütün anne babalardan: “Çocuğum beni dinlemiyor, ne desem tersini yapıyor.” tarzında cümleler duyarız. Peki, siz çocuğunuzu dinliyor musunuz?
İletişimin en önemli becerilerinden biri dinlemektir. Ancak çoğu ebeveyn maalesef çocuğu duymasına rağmen dinlemiyor. Aslında biz yetişkinler için dinlenmek önemlidir. Hatta günlük hayatta biri bizi dinlemediğinde ne kadar rahatsız oluruz. Ne gariptir ki başkasından beklediğimiz özeni çocuklara gösteremiyoruz. Oysa bir çocuk anne ve babasına gün içinde yaptıklarını anlatmaya ne kadar heveslidir. Okulda gün içinde yaşadığı olayları anlatmak, dışarıda neler oynadıkları, arkadaşlarıyla sorun yaşarken hissettiklerini anlattığında dinleyecek bir anne babanın olmasıdır. Peki, anne babalar ne yapıyor? Genelde televizyon, telefona dalmış olabiliyorlar ya da herhangi bir işle meşgul olup dinleme eylemini gerçekleştirmeye uygun dönüt verilen bir ortam sağlanmıyor.
Günlük hayatta hepimiz karşılaşmışızdır, Belki de hepimiz çokça yaşamışızdır, Örneğin baba televizyon izlerken çocuk bir şey anlatmaya çalışır; baba ise: “Önümden çekil, televizyonu göremiyorum.” der. Ama çocuk babasının yüzünü kendisine doğru onu görmesi için çevirmeye çalışır. Çocuk aslında bu hareketiyle şunu anlatmaya çalışıyordur: “Bana bak! Beni dinle! Ben buradayım, bana değer ver!” veya aynısını anne için örneklendirelim. Anne evde bir işle meşgulken çocuk bir şey anlatmaya çalışıyordur ama anne: “İşim var, beni meşgul etme!” der. Daha bunun gibi birçok örnek çoğaltmak mümkün. Siz de günlük hayatta çocuğunuza karşı böyle davranışlar sergiliyor musunuz? Eğer öyleyse çocuğunuz zarar gördüğünde veya yaşadığı kötü durumları gelip size anlatma ve paylaşma ihtiyacı hissetmeyecektir. Sadece bunlar da değil ebeveynler bazen gün içinde yaşadıkları stresi, yorgunluğu veya başka nedenlerden dolayı çocuk bir şey anlatırken ona kızgın bir tavır gösterilmesi çocuğun size öfkelenmesine ve kendini değersiz hissetmesine neden olabilir.
Peki, çocuğunuzu aktif dinlemek nasıl olmalıdır?
-Çocuğunuz size bir şey anlattığında ilgilendiğiniz bir işiniz yoksa işinizi bırakıp çocuğunuzu dinlemelisiniz. Eğer o esnada bırakamayacağınız önemli bir işiniz varsa hem işi yapıp hem dinlemek yerine, işinize ara verip: “Seni dinlemek istiyorum, anlatacaklarını merak ediyorum, izin ver işimi bitireyim sonra seni dinleyeceğim.” diyebilirsiniz. Burada önemli olan çocuğa açıklama yapıp ona verdiğiniz sözü tutmanızdır.
-Çocuğunuzu dinlerken onunla göz göze gelmenizde çok önemlidir. Burada yapılan göz kontağı çocuğa “Sen benim için değerlisin ve anlatacaklarını da önemsiyorum.” mesajı vermektir.
-Onu dinlerken konuşmalarının arasına “Hım, ee… sonra. ” gibi geri bildirim vermeniz çocuğunuzu dinlediğinizi göstermeniz açısından önemlidir.
-Çocuğunuzla konuşurken mümkün olduğunca sözünü kesmeyin. Onu mutlaka sonuna kadar dinleyin. Araya girmeniz gereken durumlarda onu yargılamadan eleştirmeden sizde düşüncelerinizi ona söyleyebilirsiniz.
-Çocuğunuzla konuşurken ikinizin oturur pozisyonda olması hem göz kontağı kurmanıza yardımcı olur hem de daha samimi bir ortam sağlanır.
Son olarak tüm bunlar göz önüne alındığında aslında iletişimin temel öğesi dinlemektir. Çocukla iletişimde bir tarafın konuşması diğer tarafın dinlemesi demek değildir. İletişim çocuğu duymak değildir, duymak kadar dinlemektir. Çocuğunuzun sizi dinlemesi için önce sizin çocuğunuzu dinlemesi daha doğru bir iletişim olacaktır.
GÖRSELLERİN KAYNAKÇASI
https://www.hurriyet.com.tr/aile/cocugunuz-icin-nasil-iyi-bir-dinleyici-olabilirsiniz-41613887
https://www.fiinkoleji.com/etkin-dinleme-ve-cocuk/
Emine BATUR
Sosyal Hizmet Uzmanı
