Dr. Linehan tarafından geliştirilen bu terapi yaklaşımında, sınırda kişilik bozukluğunun tedavisi ile ilgili ilk olarak çalışılmıştır. Duygu düzenlemeyi, danışanlarla/hastalarla çalışırken önemli bir yerde konumlandıran DDT, danışanın olumsuz duyguları yoğun bir şekilde yaşamasının kabul edilmesiyle tedavi sürecinin de başlayacağı görüşüne dayanmaktadır. Bireyin rahatsızlığına odaklanmak, onu düzeltmek için çaba sarf etmek yerine bir bütün olarak tedaviyle ilgili çalışma yapılması DDT’nin amaçları arasında yer almaktadır (Sargın ve Sargın, 2015). Bireylerin biyolojik yapılarının birbirinden farklı olmasının bireysel farklılıkları da beraberinde getirdiğini ifade eden DDT yaklaşımı, bazı bireylerin duyguları daha yoğun yaşayıp daha zarar verici şekilde tepkilerini dile getirdiklerini açıklamaktadır.
Diyalektik davranışçı terapi yaklaşımının temel kavramlarından ilki, radikal kabul olarak adlandırılmaktadır. Radikal kabulle, bireyin tüm olumlu ve olumsuz duygularını kabul etmesi kast edilmektedir. Bireyler duygularını kabul ederken duygularıyla başa çıkmada sorunlar yaşayabilmekte ve karmaşık duyguları deneyimleyebilmektedir. Danışana bu noktada farkındalık becerileri öğretilmekte ve duygusal tepkilerini anlayabilmesine katkı sağlanmaktadır (Çakır ve Uzun, 2019). Diyalektik davranışçı terapide dört farklı modül bulunmaktadır. Bunlar şöyledir:
Bireysel terapi
Beceri eğitimi
Telefon görüşmeleri
Konsültasyon ekibi toplantıları
Diyalektik davranışçı terapide bireysel terapi seansları, 50 ile 60 dakika arasında sürüp haftada 1 gün yapılmaktadır. Hastanın/danışanın durumunu kabullenmesi istenir bir durumken, bunun yanında beceri eğitimi neticesinde öğrendiği bilgileri hayatında uygulamaya başlaması beklenir. Beceri eğitiminde grup yaşantısı yoluyla hastalara/danışanlara farkındalık, sıkıntılara tahammül gösterebilme, duygu düzenleme ve kişiler arası etkinlik modülleri verilir.
Telefon görüşmeleri aracılığıyla bireyin öğrendiklerini işe koşup koşmadığı kontrol edilmekte, yaşanabilecek muhtemel bir sorun ortaya çıkmadan önlenebilmektedir. Son olarak konsültasyon ekibi toplantıları aracılığıyla, danışmana/terapiste yeni bakış açıları kazandırma, tedavi/danışma sürecini daha etkin ve verimli bir şekilde yürütmesinin yollarını fark ettirme sağlanabilir, çözüm önerileri ifade edilebilir (Sargın ve Sargın, 2015).
Diyalektik Davranışçı Terapide Psikolojik Danışma İlişkisi, Psikolojik Danışma Süreci, Teknik ve Yöntemler
Psikolojik Danışma İlişkisi
Danışan yargısız bir şekilde kabul edilir. Kararlılığa ve işbirliğine dayalı bir ilişkinin geliştirilmesi esas alınır. Süreç yapılandırılmış olup danışanın yaşam kalitesinin artırılması hedeflenir. Danışmanın/terapistin öğretici rolü vardır.
Psikolojik Danışma Süreci
Psikolojik danışma süreci yapılandırma ile başlar, danışana ‘‘intihar karşıtı sözleşme’’ imzalatılır. Danışma süreci bireysel ve grupla psikolojik danışma sürecinde gerçekleşir.
Teknik ve Yöntemler
Terapiye katılımı artıran stratejiler
Problem çözmeye dayalı stratejiler
Onaylama stratejileri
Diyalektik stratejiler
(Işık, Ergüner-Tekinalp, Üzbe-Atalay ve Kaynak, 2019).
Kaynaklar
Çakır, G. ve Uzun, B. (2019). Farkındalık (Mindfulness) ve kabul temelli terapiler. İçinde, Z. Karataş ve Y. Yavuzer (Eds.) Psikolojik Danışma Ve Psikoterapi Kuramları(Örnek Uygulamalarla Temel ve Güncel Kuramlar) (ss. 615-652). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Işık, Ş., Ergüner-Tekinalp, B., Üzbe-Atalay, N. ve Kaynak, Ü. (2019). Psikolojik danışmada güncel kuramlar. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Sargın, M. ve Sargın, A. E. (2015). “Yaşamaya Değer Bir Hayat” İçin: Diyalektik Davranışçı Terapinin Gelişimi ve Temel İlkeleri. Turkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics, 8(2), 64-70.
Görsel Kaynakça
1 – https://www.kalkedonpsikoloji.com/diyalektik-davranisci-terapi/, adresinden erişilmiştir.
2 – https://www.diyalektikterapi.com/marsha-linehan/, adresinden erişilmiştir.
Mücahit Akkaya
Psikolojik Danışman / Doktorant
