Psikoz Semptomlarını Tanımak
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Gerçeklik algısının bozulmasıyla beraber neyin gerçek olduğunu ayırt edememe durumuna psikoz denir. Biyopsikososyal yatkınlıkla beraber travmatik yaşam olayları, elverişsiz çevre ve izolasyon psikoz oluşumuna neden olmaktadır (Garety, Kuipers,Fowler, Freeman ve Bebbington, 2001). Organik ve inorganik olmak üzere iki çeşit psikoz vardır. Beyin tümörü, hormon dengesizliği, ileri seviye Alzheimer gibi belli bir fizyolojik temeli olan psikozlar…
Tersine Alışkanlık Kazandırma Nedir ve Nerelerde Uygulanır?
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Tersine alışkanlık kazandırma (Habit Reversal Training – HRT), Davranışçı Terapi uygulamalarından biridir. Anksiyete bozukluklarında, dürtü kontrolü bozukluklarında, tiklerde ve kompülsiyonlarda etkili olarak uygulanmaktadır. Amaç kendine zarar verici dürtüleri fark edip durdurmaya ve değiştirmeye çalışmaktır. Tersine alışkanlık kazandırma yöntemi 1973 yılında Azrin ve Nunn tarafından geliştirilmiştir. Tersine alışkanlık kazandırmanın temel prensipleri;…
Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT)
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Davranışçılık akımıyla gelen koşullanmaya dayalı geleneksel terapiler ve Bilişsel Davranışçı Terapilerden sonra Kabul ve Kararlılık Terapisi, üçüncü dalga Davranışcı Terapilerden biri olarak kabul edilir (Hayes, Luoma, Bond, Masuda, & Lillis, 2006). Orijinali Acceptance and Commitment Therapy olarak geçmekte ve Tükçe’de de kısaltması ACT olarak kullanılmaktadır. Temelleri ortak olsa da; Bilişsel…
Bir Kültürel Psikoloji Kavramı: Benlik Kurgusu
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Psikolojide benlik oluşumuna dair farklı teoriler bulunsa da kültürel olarak benlik kurgusu kavramı ilk defa Markus ve Kitayama tarafından ortaya atılmıştır (Cross, Hardin ve Gercek-Swing, 2010). Benlik kurgusu; farklı kültürlerdeki insanların, benliklerini farklı konseptleri temel alarak geliştirdiğine dayanmaktadır. Benlik kurgusu bireylerin kendilerini başkaları ile ilişki içinde nasıl gördükleri olarak tanımlanabilir(Cross,…
Hayal Kırıklığını Anlamak
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Hayal kırıklığı; bir karar veya davranış, umut edilen sonucu doğurmadığında ortaya çıkan duygudur (Zeelenberg, van Dijk, Manstead, van der Pligt, 2000). Her olay ve karar gelecek için bir miktar belirsizlik barındırır ve bu belirsizlikle başa çıkmanın yollarından biri olası sonuçları düşünerek hangi durumda nasıl davranabileceğimizi planlamaktır. Fakat istenen, daha iyi…
Disosiyatif Kimlik Bozukluğu
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Disosiyatif bozukluklar, gerçeklikten kopma, olay ve duyguları ayrıştırma olarak tanımlanır. Genel görülme oranı %2-%3 civarındadır. Klinik tanıların %29’unu disosiyatif bozukluklar oluşturur (Zeligman, Greene, Hundley, Graham Jr., Spann, Bickley ve Bloom, 2017). Disosiyatif bozukluklar içinde, disosiyatif kimlik bozukluğu, eski kullanımıyla çoklu kişilik bozukluğu, en şiddetli olandır. Diğer disosiyatif bozukluklardan ayırt edici…
Rosenhan Deneyi ve Psikiyatrik Tanı
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. 1973 yılında, David L. Rosenhan, normal ve akıl hastası diye ayrılan insanların belli bir kalıba konulamayacaklarını ve birbirinden ayırt edilemeyeceklerini ortaya koyan bir çalışma yaptı. Deneyde, Rosenhan dahil toplam sekiz sahte hasta (üç kadın, beş erkek), kendilerini Amerika’nın çeşitli bölgelerindeki ve farklı sosyo-ekonomik düzeylerde akıl hastanelerine kabul ettirdiler. Sahte hastalar…
Öz Saygı ve Sosyal Kaygı
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Sosyal kaygı, dünyada en sık görülen üçüncü mental problemdir(Bano, Ahmad ve Ali, 2012). Sosyal kaygı, sosyal ortamlarda küçük düşme korkusu ve bundan dolayı sosyal etkileşimden kaçınma halidir(Bano, Ahmad ve Ali, 2012, Iancu, Bodner ve Ben-Zion, 2014). Başkaları tarafından kötü değerlendirilme korkusu, topluluk içeren sunum, yarışma gibi aktivitelerde performans endişesi, yeni…
Epilepsinin Psikolojisi
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Epilepsi, beyinde kontrolsüz elektrik akımı krizleri ile tanımlanan kronik ve bazen ailevi bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Fakat beyin tümörü, beyin sarsıntısı/travma veya inme(beyinde damar tıkanıklığı ile kan akışı duruşuna bağlı çoklu nöron ölümü) gibi durumlar da geçici veya sürekli epileptik krizlere sebep olabilmektedir (Fisher, Acevedo, Arzimanoglou, Bogacz, Cross, Elger,…
Ailede Doğum Sırası ve Kişilik
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 2 Dakikadır. Alfred Adler, Freud’un psikanaliz akımından sonra Bireysel Psikoloji ile kendisinden sonraki akımlar için yol gösterici olmuş bir psikologdur. Freud’un katı kaderci yaklaşımından sonra yetişkinlik karakterimizin yalnızca çocuklukta yaşananlara bağlı olmadığını, bireyin ileriki hayatında ve seçimlerinde sorumluluk sahibi olduğunu savunmuştur (Ellis,2017). Freud’un aksine insanın cinsel değil, sosyal bir varlık olduğunu iddia…