“BİREY, SİSTEMİNDEN BAĞIMSIZ DEĞİLDİR.”
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Sistemik psikolojik danışma yaklaşımı, 1950’li yıllardan 1970’li yıllara kadar odağına aileyi alarak psikolojik danışma alanında çalışmalarını sürdürmüştür. O dönemlerde aileye odaklanıldığından, müdahale birimi de aile olmuştur. Oysa aile bir sosyal organizasyondur; bireyin bu organizasyonunu gerçekleştirdiği başka sosyal birimler de vardır. Diğer aile terapisi kuramlarından farklı olarak sistemik yaklaşım, kendini sadece aile ile sınırlandırmamaktadır (Sanberk ve…
Benim Bir Hikayem Var: Öyküsel (Anlatımsal) Terapi
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Öyküsel terapi (naratif terapi, anlatı terapisi) 1990 yılında Avustralyalı terapist Micheal White ve Yeni Zelandalı David Epston’un aile terapileri uygulamalarında geliştirilmiştir (Payne, 2006; Akt., Karataş ve Yavuzer, 2020). Epston’un “Narrative Means to Therapeutic Ends” isimli kitabının yayınlanması ile bu yaklaşım, dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de ilgi görmeye başlamıştır (İlgar ve İlgar, 2018). Danışanlarının…
Okullarda Çözüm Odaklı Psikolojik Danışma Yaklaşımının Kullanımı
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 4 Dakikadır. Düşünün ki üniversiteden okul psikolojik danışmanı olarak mezun oldunuz ve öğrencilerinize psikolojik danışma hizmetleri konusundaki etkililiğinizi göstermeye çok istekliniz. Aradan bir yıl geçti ve resim bulandı. Çünkü okulda ilgilenmeniz gereken öğrencilerin sayısı oldukça fazla ve hepsine ulaşıp gerekli hizmetleri sağlama durumunuz güçleşmekte. Ancak bu mesleği yaparken amaçlarınızdan birisi de öğrencilerinizle danışma yapmaktı ama hayal kırıklığına…
ROGERS -GÜÇ BİZ MİYİZ?-
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Birey merkezli terapi, Carl Ransom Rogers’ın (1902–1987) bir eseridir ve varoluşçu terapi gibi insancıl yaklaşımların bir koludur. İnsanın özünde iyi olduğu şeklinde temel önermesi birey merkezli terapinin en belirleyici özelliğidir. Üç farklı dönemden geçerek son aşamada birey merkezli terapi ismini almıştır(Murdock, 2016). Carl Ransom Rogers’ın aile ortamı; her bireyin eşit ölçüde saygı gördüğü, dini ve…
YENİ BİR SÖYLEM: BİREY MERKEZLİ TERAPİ
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. “Kendimi olduğum gibi kabul ettiğimde değişebilirim.” Carl Rogers İnsancıl bakış açısının doğduğu 20. yüzyılın ortasında psikolojide insanlığa dönük iki farklı bakış açısı vardı. Bunlardan ilki, hepimizin bilinçaltı tarafından davranışımızı yönlendiren saldırgan ve cinsel içgüdülerin kontrolü altında olduğumuzu söyleyen psikanaliz; diğeri ise insanı büyük bir fareden çok da farklı görmeyen davranışçı yaklaşım (Burger, 2006). Pek çok…
İNSAN TABULA RASA MI?
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Klasik davranışçı yaklaşım 17. yy John Locke felsefesinden kaynak alan ve pragmatist yönü ağır basan felsefi bir temele dayanmaktadır. Temelde öğrenme kuramı olarak çevresel koşulların etkisini, determinizmi ve kültürel etmenlerin önemini vurgular. Davranışçı kuramcılara göre salt gözlenebilir davranışlarla ilgili inceleme ve araştırmaların bilimsel geçerliliği vardır (Topses, 2012). Günümüzde çoğu davranışçı terapist bilişsel-davranışçı topluluk içinde yer…
EĞİTİMDE DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Bilindiği gibi eğitim, en geniş anlamda, bireyin doğumuyla başlayan ve yaşamı boyunca devam eden bir süreci betimlemektedir. Bu süreçte birey, doğuştan getirdiği pek çok özelliği çevreyle etkileşim sırasında ortaya çıkarma olanağı bulmakta, yeni bilgi, beceri ve tutumlar kazanmaktadır. Öğrenme ise, bireyin yaşadığı çeşitli deneyimler sonucu bilgi ve davranışlarındaki görece kalıcı değişmeler olarak tanımlanmaktadır (Deryakulu ve…
Davranışçı Terapi: Birinci Kuşak Yöntemler
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Davranışçılara göre insan, dürtülerin oluşturduğu gerilimi azaltmak amacıyla tepkide bulunmaktadır. Yaşamın ilk yıllarında birey açlık, susuzluk gibi bedensel dürtüler tarafında gerilime sokularak davranışa zorlanmaktadır. Daha sonra bunların arasın, öğrenme ile kazanılan başarma, sevilme gibi toplumsal-ruhsal güdüler de katılmaktadır (Bakırcıoğlu, 2005). Organizma bir uyarıcıya nasıl koşullanmaktadır? Bu soruya verilen cevaplar davranışçı yaklaşımın ilkelerini oluşturmaktadır (Ulusoy, 2011). …
Kişiliği Öğrenme: Davranışçı Kuram
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Kişilik yapısını ve insan davranışlarını belirleyen tek unsuru ‘öğrenme’ olarak açıklayan yaklaşım davranışçı psikoloji yaklaşımıdır. Bu yaklaşımın temeli Rus fizyolog Ivan Pavlov’un yapmış olduğu deneylere dayanır. Pavlov’un koşullanma deneylerinden etkilenen Amerikalı psikolog John Broadus Watson, 1913 yılında yazdığı “Davranışçıların Gözüyle Psikoloji” adlı makalesinde psikolojinin saygın bir bilim olabilmesi için psikologların gözlenemeyen zihinsel durumları bir an…
PSİKANALİTİK KURAMA GÖRE KİŞİLİK YAPISI
Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır. Psikanalizin öncüsü Sigmund Freud, insanı anlama ve onun ruhsal süreçlerini çözmeye dair yaptığı çalışmalarla 19. yüzyıla damga vurmuştur. Bireysel değerlendirmeleri haricinde klinik incelemeleriyle de kişilik kuramı üzerine araştırmalar yapmıştır. Bu araştırmalar sonucunda Freud, kişilik yapısını öncelikle topografik modelle açıklamıştır. Ancak zaman içinde bu modelin tek başına yeterli olmadığını, kişiliği açıklamak için destekleyici yeni bir modele…