Pirus Zaferi ve Bilinçli Farkındalık: Mutluluğa Giden Yolda Bir Rehber
Pirus Zaferi, yıkıcı büyüklükteki kayıplar pahasına kazanılan bir zafer olarak tanımlanır; kazanılan zaferin kayıplardan sonra anlamsız hale gelmesini ifade eder. MÖ 280 ve MÖ 279 yıllarında Grek kolonisi Kralı Pirus, Roma’ya saldırır ve ne pahasına olursa olsun savaşı kazanmak için her şeyini feda eder. Sonunda Pirus savaşı kazanır fakat birçok teçhizatla desteklediği ordusundan geriye bir yıkım kalmıştır. Bu yüzden nihai zararı görünüşteki kazancından fazla olan zaferlere “Pirus Zaferi” denilmektedir (Demirel ve Uluç, 2017). Peki, sizce Pirus bu zaferin büyük bir yıkımla elde edileceğini bilseydi yine de kazanma pahasına bu zaferi ister miydi?
İnsan psikolojisi perspektifinden ele aldığımızda, hayatımız boyunca bizi hazza ve zafere ulaştıracak davranışlarda bulunur ve başarıyla sonuçlanmış bu eylemlerden gelen mutlulukla yaşamımızı anlamlı hale getirmeye çalışırız. Hazza ulaşma yolculuğunda, sonunda bizi neyin mutlu edeceğini çok iyi biliriz ve bunun için gerekenleri yapma yönünde yüksek bir motivasyonla harekete geçer, süreci planlarız. Bu yazıda, mutluluğa ulaşmaya çalışan bireyin, bu yolculuğu Pirus Zaferi’ne dönüştürmeden bilinçli farkındalık bağlamında ele alacağız.
Bilinçli Farkındalığın Anlamı ve Önemi
Bilinçli farkındalık, bireyin bilincini şu anki gerçekliğe canlı tutması olarak tanımlanmaktadır. Hem kendi duygu ve düşüncelerinin farkında olmasını hem de dış uyaranların gerçekçi bir şekilde ele alınmasını içermektedir. Bilinçli farkındalığı yüksek bireyler yaşam olaylarının kendi ruhsal dünyası üzerindeki etkisini fark edebilmekte ve çevresel uyaranlarla ilişkisini ortaya koyabilmektedir (Yüksekbilgili, 2020). Bilinçli farkındalığın, içinde bulunduğumuz koşullar ile bu koşullar içerisinde nasıl hissettiğimizin bilgisini birleştirip çok derin bir kavrayışı sunduğu görülmektedir.
Haz Peşinde Etik Çıkmazlar ve Makyavelizm
Bireyin bazen duygularında aşırıya kaçıp sahip olmak istediği nesneye, duyguya kapıldığı görülmektedir. Hazza kapılma durumundaki birey, yaptığı eylemin olası fayda ve zararlarını hesaplamadan davranışta bulunmakta ve şiddetli isteme hali meydana gelmektedir. Burada yapılan eylemin iyi mi kötü mü, kayıp mı yoksa kazanç mı getirdiği sorusu akla gelmektedir. Yapılanlar gelecekte muhtemel zararlara yol açıp elde edilecek hazzı engelliyorsa birey için kötüdür. Ya da şu an bireye etik dışı ve zor gelen bir davranış gelecekteki refahını ve mutluluğunu arttıracaksa iyidir gibi bir sonuca ulaşılabilir (Sönmez, 2014).
Yapılan araştırmalarda hedeflerine ulaşmaya çalışan bireylerin etik olmayan davranışları sergileme eğilimlerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu anlamda Makyavelizm de etik olmayan davranışları olumlu olarak gösteren bir karakter özelliği olarak karşımıza çıkmaktadır. Makyavelist bireyler kendi çıkarları uğruna her türlü yolu mübah olarak görmekte ve bazı manipülatif davranışları bilinçli bir şekilde sergileyerek hedeflerine ulaşmaya çalışmaktadırlar (Vezir, 2017). Hedeflerine ulaşmayı mutluluğun kaynağı olarak gören birey, referans kaynakları arasına bilinçli farkındalığı eklediğinde çevresindeki olanaklarla, kendisi ve sosyal çevresi için daha isabetli kararlar alacak birey olarak bütünün parçası olmanın tadına varacaktır.
Pirus Zaferi’nden Mutlu Zaferlere
Pirus Zaferi gibi zaferler ciddi kayıplar uğruna kazanılan bir zafer olduğundan sonucunda kişiyi mutsuz etmektedir. Hatta tarihsel olayda anlatılan Grek kolonisi kralı “bir zafer daha kazanırsam biteceğim. Tanrım bana bir daha böyle bir zafer verme” cümleleriyle, elde ettiği bu başarıyı aslında başarı değil hezimet olarak algıladığı görülmektedir (Demirel ve Uluç, 2017). Bilinçli farkındalık ile bize haz veren nesnelerin bilgisini birleştirdiğimizde sonunda bizi mutlu edecek olan durumu fark edebilecek ve bu yönde davranışlarda bulunabileceğiz. İşte o zaman Pirus’un acıyla elde ettiği mutsuz bir zafer yerine kendi mutlu zaferimizin imzasını atmış olacağız.
Sizce de mutluluğa giden yolda bilinçli farkındalık, Pirus Zaferleri’nden kaçınmak için bize güçlü bir araç sunmuyor mu?
Feride ÇELİK
Psikolojik Danışman
