MASLOW PİRAMİDİNİN HANGİ BASAMIĞINDASIN?

Bu Yazıyı Tahmini Okuma Süresi: 3 Dakikadır.

Abraham Harold Maslow, insancıl psikolojinin dalı olan hümanizmin ortaya çıkmasına katkılar sunan bir psikoloji profesörüdür. Maslow’un kendi adıyla anılan “Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi” 1943 yılında yayınlanmış bir çalışmada ortaya çıkan ve sonrasında geliştirilen bir insan psikolojisi kuramı veya teorisidir. İhtiyaçlar hiyerarşisi psikolojide olduğu gibi diğer alanlarda da çok kullanılan bir kuramdır (Ertem, 2002).

Maslow’a göre güdülenmenin temelinde ihtiyaçlar vardır. Birincil ve ikincil güdüler olmak üzere güdüleri ikiye ayırmaktadır. Birincil güdüleri hayati gereksinimlerden kaynaklanan fizyolojik dürtüler olarak adlandırır. İkincil güdüler ise bireyin sosyal çevreden edindiği güdülerdir. Maslow ihtiyaçları bir sıraya koymuştur. İnsanda öncelikli olarak fizyolojik ihtiyaçların belirdiğini ve bu ihtiyaçlar giderildikten sonra diğer ihtiyaçların giderileceğini belirtmektedir (Selçuk, 2008).

İhtiyaçlar, bir piramit gibi birbirinin üstüne çıkan hiyerarşik bir düzen içinde sıralanmıştır. Piramidin en altında açlık ve susuzluk gibi ihtiyaçlar yer almaktadır. Bu ihtiyaçlar tüm canlı türleri tarafından hissedilir. Ardından gelen güvenlik ihtiyacı karşılanamamış olursa, yaşamın amacı bu ihtiyacın karşılanmasına yönelik bir arayış haline dönüşür. Ait olma ve sevgi ihtiyaçlarının giderilememiş olması yalnızlık ve yabancılaşma duygularının oluşumuna yol açar. Bu ihtiyacın ardından saygınlık ve başarı gelmektedir. Burada güç, yeterlilik, bağımsızlık ihtiyaçlarına ek olarak statü, ün ve saygı görme de yer almaktadır. Aksi halde aşağılık ve çaresizlik duyguları açığa çıkmaktadır. Maslow basamağın son noktası olan kendini gerçekleştirmeden önce bilme, anlama ve estetik ihtiyaçlardan da söz eder. Çünkü sürekli olarak bilgi edinme, evreni tanıma ya da güzellikten, dengeden hoşlanma gibi ihtiyaçları olan kişiler vardır. Bu yüzden bilme veya estetik ihtiyacın karşılanamaması bu kişileri rahatsız eder. Son basamak olan kendini gerçekleştirme basamağında olan bireylerin; gerçekçi, çevresini olduğu gibi kabul eden, samimi davranan, yalnız yaşamdan zevk alan, yaratıcı, empati gücü olan kişiler olduğunu vurgular (Bilge, 2014).

Kendini gerçekleştirme kavramının üzerinde en çok duran isim olan Maslow’a göre insanlar doğuştan kendilerini gerçekleştirme güdüsüne sahiptirler. Her insanın kendini gerçekleştirmeye yönelik eğilimi olduğunu ve insanın daha bütünleşmiş bir varlığa dönüşmeye yönelik bir itki sergilediğini ifade eder. En yüksek dereceli insan ihtiyacı olan bu hâl, insanın tüm yetenek ve niteliklerini aktif olarak kullanmayı ve potansiyellerini geliştirip gerçekleştirmeyi içerir. İnsanın kolunun bacağının olması gibi yetenek ve potansiyelleri de doğuştan insanla birlikte var olur. Yaratıcılık, kendiliğindenlik, kişisellik, özgünlük, başkalarını önemseme, sevme, gerçeğin peşinde koşma gibi potansiyeller Maslow’a göre kol, bacak, beyin gibi türüne özgüdür.

Maslow kendini gerçekleştirmenin yollarını maddeler hâlinde sıralamıştır:

  • Kendini tanıma, kendini gerçekleştirme yolunda atılacak en önemli adımdır.
  • Kendini gerçekleştirme pek çok insan için zor, uzun ve zahmetli bir yoldur. Bu yüzden kişi çok yürekli olmalı ve bu uzun savaşı göze alabilmelidir.
  • Yetenekli uzman bir terapistin yardımı bu süreci kolaylaştırabilir. Terapilerden öğrenilen pek çok şey eğitime, aile yaşamına ve kişinin kendi yaşamına aktarılabilir.
  • Kişinin korku, gerileme, savunma, güvenlik gibi güçleri iyi kavraması gereklidir. Çünkü aşırı iyimserlik düş kırıklığı, öfke ve umutsuzluk ile sonuçlanabilir.
  • İnsanın güçlü yönlerinin yanı sıra zayıf yönlerini de bilmesi kavraması ve bu alanlarda kendini geliştirmeye çalışması gerekmektedir (Maslow, 2011).

Maslow’un sağlıklı insanlarda bulduğu bir diğer özellik de zirve deneyimleridir. Zirve deneyimi, zaman ve yer algısının aşıldığı, insanların bütün kaygılarını unutup evrenle bütünleştiği, güç ve merak duygusunu yaşadığı bir andır. Zirve deneyimleri gelişme deneyimleridir, bunların ardından insanlar daha içten yaşamı takdir eden kişiler haline gelir. Maslow bu deneyimi ‘kişisel cennete ziyaret’ olarak tanımlamıştır. Tüm bunlar kendini gerçekleştirmeyi tamamen sağlamasa da bu yolda atılacak önemli adımlardır (Burger, 2016).

KAYNAKÇA

Bilge, F. (2014). Gestalt ve insancıl yaklaşımda öğrenme. İçinde B. Yeşilyaprak (Ed.), Eğitim Psikolojisi, Gelişim, Öğrenme, Öğretim (s.271-302).  (12. Baskı). Ankara: Pegem A Yayınları.

Burger, J. M. (2016). Kişilik ( İ.D. Sarıoğlu, Çev.). İstanbul: Kaknüs.

Ertem, F. (2002). Üniversite 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin kendini gerçekleştirme engel düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.

Maslow, A. H. (2011). İnsan olmanın psikolojisi (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kuraldışı Yayınları.

Selçuk, Z. (2008). Eğitim psikolojisi (15.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

GÖRSEL KAYNAKÇA

https://www.sukelalist.com/kendini-gerceklestiren-insanlarin-ozellikleri-nelerdir

https://medium.com/@onuryarartr/a-theory-of-human-motivation-maslowun-i%CC%87htiya%C3%A7lar-hiyerar%C5%9Fisi-ne-genel-bir-bak%C4%B1%C5%9F-dbb91b36aea6 adreslerinden erişilmiştir.

Gül Nida EVİN

Psikolojik Danışman