KARMAŞIK YAS TEPKİLERİ BAĞLAMINDA “OVE ADINDA BİR ADAM” FİLMİ İNCELEMESİ

Ove, 59 yaşında intiharı düşünen huysuz ve aksi bir adamdır. Uzun yıllardır çalıştığı işinden yaşlandığı için ayrılması söylenir.Aynı zamanda yaşadığı sitenin yöneticisiyken yöneticiliğini elinden alan eski dostuna da kızgındır ve sitede kural dışı kimseye hiçbir şey yaptırmaz. Bir gün Ove’nin bulunduğu siteye genç bir aile taşınır çocuklarıyla. Yeni komşusu İranlı Parvaneh ‘in Ove ile kurduğu bağ sonucu filmde Ove’nin görünenin tersi, aksi ve huysuz bir ihtiyardan ziyade, geçmişte acı ve kaygı dolu anları olmuş koca yürekli bir eski toprak olduğunu anlarız.

Yaşama kayıplar ile başlayan Ove, çok küçükken annesini kaybetmiş. Babası ise duygularını belli edemeyen biridir ama araları iyidir. Babasının verebildiği derecede ondan sosyal destek alır. Babasını da bir tren kazasında travmatik bir şekilde kaybeder. Bu travmanın yansımalarını tren yoluna düşmüş bir adamı kurtardığı esnada tekrar hatırlar. Geriye dönük anılar Ove’nin hep aklındadır. Hayattaki tek sosyal desteği biricik karsı Sonja’nın ölümünden sonra da Ove, hep karısı Sonja’yı düşünür. Onun mezarına periyodik olarak gider ve yaşadıklarını anlatır. Karısına onun yanına geleceğine dair söz verir. Karısının ölümü üzerinden uzun bir süre geçse de Ove’nin acısı ilk günkü gibidir. Evinde hala karısı Sonja’nın kıyafetleri hiç değişmeden aynı yerinde duruyordur. Komşusu Parvaneh artık kıyafetleri kaldırması ve kendisini toplaması gerektiğini söylediğinde karısı için ondan önce hayatımda bir şey yoktu ki ondan sonra da olsun der. Ove kafasına koymuştur, karısı Sonja’nın yanına gitmek için, intihar edecektir. İntihar girişimlerine koyulur. Fakat komşusu Parvaneh onun bu sancılı gitgellerinde adeta bir dönüm noktası sağlar. Aslında günlük yaşamın çeşitli anlarında sürekli aklına kayıpları ile ilgili anılar gelen Ove karmaşık yas tepkileri gösteriyordur. Yas süreci aşamalarını bir türlü geçemeyen ve takılıp kalan Ove’nin bir yardıma ihtiyacı vardır. Bu yardımı komşusu Parvaneh sağlar. Peki nasıl sağlıyor bunu Parvaneh? Önce bağ kuruyor Ove ile. Ove  istemediği halde ona yemek götürüyor. Kuzey Avrupalılara dair olan soğuk insan yanılgısına düşmüyor. Parvaneh yemek götürmeye Ove’ye selam vermeye devam ediyor. Sonrasında ise Ove’nin kendisini anlattırmasını sağlıyor ona kabul edici bir şekilde davranıyor.  Ve belki de en önemlisi yaşı itibariyle ve aynı zamanda psikolojik sağlamlıkla bütünleşmiş bir yaşam içinde geçerli olan bir ihtiyacı karşılıyor. Ove’ye ihtiyaç duyulan bir insan olarak bakıyor ve evlerinin bakımında eşinin yapamadığı bir iş olduğunda Ove’den yardım istiyor. Doğum yapacağında çocuklarına Ove bakıyor gibi…

Kendine bir kabuk yaratan Ove, kendisi için bir girişimde bulunmuyor ama birisi yardım isterse yardım ediyor. Bu döngü karmaşık yastaki gibi kişi yardıma ihtiyacı olduğunu fark etmiyor. Yası uzamış ve aşamamış bir şekilde yaşarken, bir yardımcının onu o döngüsünün içinden alıp kendisini ve hayatı fark ettirmesine ihtiyacı oluyor. Parvaneh’in bu yardımı sayesinde Ove huzura kavuşuyor. Yasın sonunda bizimde istediğimiz kişilerin yeni normal yaratmaları ve bunu deneyimleyerek kaybı hayatlarına dahil etmeleridir.

Genel anlamda Ove Adında Bir Adam soğuk kış günlerinde hikâye örüntüsüyle içinizi ısıtacak güzel bir film aynı zamanda da inatçı karmaşık yas tepkilerini gözlemleyebileceğiniz de bir film. Şimdiden iyi seyirler…

Ayrıca bu filmle tanışmamı sağlayan 2016-2017 eğitim öğretim yılı güz döneminde Afetler Krizler ve Travmalarda Psikolojik Yardım dersini aldığım sevgili hocam Yrd.Doç.Dr.Sakine Gülfem Çakır’a çok teşekkür ederim.

                                                                                 Şerife Ceylan

                                                                                 Akdeniz Üniversitesi