Kitabı tanıtan yazarın adı ve soyadı: Havva Merve BEKTAŞ
Kitabın Adı: Yabancı
Yazarın Adı: Albert CAMUS
Yayın yeri ve yayıncı: CAN Yayınları
Yayımlanma tarihi: 1942
Sayfa sayısı: 111
Fiyatı: 10 tl
Amaç:
Varoluşçuluğun önemli bir kavramı olan “Saçma” nın etrafında şekillenen bu kitabın temel amacı kişilerin topluma, kendine; ölümü bile kabul edebilecek kadar hayata, kısacası tüm varoluşa nasıl yabancılaştığının kitabın hiçbir kısmında ismi verilmeyen ana karakter aracılığıyla aktarılmasıdır.
İçerik:
“Bugün annem öldü. Belki de dün, bilmiyorum” cümlesiyle çarpıcı bir başlangıç yapıyor yazar. Karakterin annesinin cenazesi karşısında gösterdiği soğukkanlı tavırları “Annemi elbette çok severdim; ama bu bir şey ifade etmezdi ki. Sağlıklı bütün insanlar, sevdiklerinin ölümünü az çok arzu etmiştir.” cümleleriyle açıklaması bizi ilginç bir hikayenin beklediğinin habercisidir.
Asıl adını hiçbir şekilde öğrenemesek de soyadı Meursault olan karakterimiz annesinin cenazesinden sadece bir gün sonra Marie adında bir sevgili bulur ve her fırsatta buluşmaya denize gitmeye başlarlar. Meursault’un, Raymond adlı belalı bir komşusu da vardır. Bir gün sevgilisi, Meursault ve Raymond sahilde gezerken komşusunun belalısı olan araplarla karşılaşırlar çıkan hengamede yanlışlıkla bir arabı öldürür. Bundan sonra mahkeme süreci ve iç hesaplaşmalar başlar. Kahramanımızın duruşması herkesin ilgisini çeker. Mahkeme sürecinde sık sık annesinin cenazesi karşısında gösterdiği tavırla ilgili suçlanacaktır.
Meursault mahkeme sırasındaki “Bu işin benim dışımda görülüyor gibi bir hali vardı. Her şey, ben karıştırılmaksızın olup bitiyordu, kaderim bana sorulmadan tayin olunuyordu (…) İyi düşününce söylenecek bir şeyim olmadığını anlamaktaydım. Kendi kendimi seyrediyormuş gibi bir hisse kapıldım.” Düşünceleri bize yabancılaşma kavramını çok iyi anlatmaktadır.
Mahkeme kararı ile idam edileceğini öğrendikten sonra Camus’nun karakterine söylettiği ‘Herkes bilir ki, hayat yaşamak zahmetine değmeyen bir şeydir, aslında 30 ya da 70 yaşında ölmenin önemli olmadığını bilmez değildim, çünkü her iki halde de gayet tabii olarak başka erkekler ve kadınlar yine yaşayacaklar ve bu binlerce yıl devam edecektir (…) İnsan madem ki ölecektir, bunun nasıl ve ne zaman olacağının önemi yoktur’ sözleri, çağdaş nihilizmin “saçma” kavramı altında irdelenmesidir.
Kitap boyunca dünyanın boş ve manasız olduğu vurgulanır. Bunu düşünmek çok yorucu, hayattan bezdiricidir bu yüzden yaşamın rutinliği karşısında, makineleşmiş bir dünyada makineleşmiş insan, ölümü bile rahatlıkla kabul eder. Hayat yaşamaya değmez. Yabancı’yı okurken, bütün olağan dışılığına rağmen öykünün doğallığı, kahramanın ölümü kabullenişindeki doğallık bizi rahatsız eder.
Dil ve Üslup:
Yazar, gayet basit ve anlaşılır bir dille kitabını yazmıştır. Kitap boyunca Varoluşçuluk akımının etkisini görsek de dili kullanmaktaki ustalığı okuru hiçbir şekilde sıkmamaktadır.
Değerlendirme:
Kitap hakkında genel bir değerlendirme yapılacak olursak bir solukta okunabilecek oldukça akıcı bir kitaptır. Yazar topluma, kendine, ölümü bile kabul edebilecek kadar hayata, kısacası tüm varoluşa yabancılaşmayı oldukça yalın bir dille anlatır.
Çağımızda pekçok kişinin yaşadığı ama ifade etmekte zorlandığı “yabancılaşma”yı Camus’nun 1942’de yazdığı kitapla ifade etmeyi kolaylaştırması kitabın okurları için en önemli katkıdır.
Bir çırpıda okunabilmesine rağmen üzerinde uzunca bir süre düşünülebilecek derinlikte bir kitaptır.
Tüm bunların yanı sıra ülkemizde Zeki Demirkubuz’un 2001’de çektiği “Yazgı” filmi bu kitaptan esinlenmiştir.
Dünyada da 1967’de Luchino Visconti’nin çektiği “Lo Straniero” filminde bu kitaptan esinlenirken; Çizgi roman yazarı Steve Gerber, “Howard the Duck” eserinde karakterinin mizah anlayışını Mersault’a borçlu olduğunu söyler.
Müzik dünyasında da The Cure grubunun “Killing An Arab” şarkısı kitaba bir göndermedir.
“Talladega Nights: The Ballad of Ricky Bobby”, “Jarhead”, “Jacob’s Ladder”, “Life of Pi” filmlerinde filmdeki karakterlerin bu kitabı okuduğu görülmektedir.
Tüm bunlar bir arada düşünüldüğünde kitabın ne kadar etkileyici olduğu gözler önüne seriliyor.
Kaynakça:
15.10.2016 tarihinde erişim sağlandı https://tr.wikipedia.org/wiki/Yabanc%C4%B1_(Albert_Camus_roman%C4%B1)
15.10.2016 tarihinde erişim sağlandı http://kitap.yazarokur.com/yabanci